کف پای صاف

کف پای صاف زمانی رخ می‌دهد که قوس کف پا هنگام ایستادن، وضعیت طبیعی نداشته باشد ؛  به این معنی است که لبه داخلی کف پا هنگام ایستادن در یک یا هر دو پا  با سطح زمین تماس دارد. از این وضعیت به عنوان قوس‌ افتاده نیز یاد می‌شود.  صافی کف پا برای نوزادان و کودکان امری شایع و هچنین طبیعی است؛ زیرا قوس داخلی پای آنها به دلیل این واقعیت که استخوان ها و مفاصل این ناحیه هنوز انعطاف پذیر است و هنوز به کامل رشد نکرده است؛ شکل نگرفته است. صافی کف پا در اغلب کودکان وجود دارد که بین سنین سه تا شش سالگی برطرف می‌شود. وجود کف پای صاف در کودکان بعد از ۲ سالگی به ندرت امری جدی و خطرناک به حساب می‌آید، اما می‌تواند در بزرگسالی خطرات جدی به همراه داشته باشد. مرکز ارزیابی سلامت پا در سال ۲۰۱۲ نشان داد که ۸ درصد از بزرگسالان ۲۱ سال و بالاتر در ایالات متحده دارای کف پای صاف هستند. ۴ درصد دیگر قوس‌ فرو رفته دارند.

کف پای صاف مشکلی است که معمولاً در بحث ارتوپدی و آناتومیکی بدن کودکان وجود دارد و عموماً ناشی از تحلیل قوس طولی داخلی در پا است. مشخص شده است كه 42٪ كودكان بين 3 تا 6 سال با وزن طبيعي دچار کف پای صاف می‌شوند. سن، جنس، چاقی، فلج مغزی، سندرم داون و… عوامل خطر آمیزی برای رشد و نمو نادرست اسکلتی عضلانی شناخته ‌شده‌اند. تقریباً 20٪ از افراد بالغ دارای کف پای صاف هستند. در بعضی موارد، پاهای صاف در اثر صدمات یا بیماری ایجاد می‌شود و مشكلاتی ایجاد می‌کند که موارد زیر ممکن است باعث ایجاد آن باشند:

پیاده‌روی نادرست

دویدن نادرست

ایستادن طولانی مدت

انواع کف پای صاف

• کف پای صاف انعطاف‌پذیر :

 کف پای صاف انعطاف‌پذیر رایج‌ترین نوع است. قوس پاها فقط زمانی که ایستادید و متحمل وزن هستند، ناپدید می شوند و حذف وزن میتوانید قوس های گف پا را ببینید. صافی کف پای انعطاف پذیر در دوران کودکی یا نوجوانی ظاهر می شود و معمولا  هر دو پا را درگیر می کند.

• کف پای صاف سخت : 

فردی که کف پای صاف سخت  دارد، هنگام ایستادن یا نشستن قوس پا  وضعیت نرمال ندارد. این نوع کف پای صاف در اثر کوتاهی تاندون آشیل به وجود می‌آید. تاندون آشیل، استخوان پاشنه را به عضله دو قلوی پا متصل می‌کند. اگر تاندون آشیل خیلی کوتاه باشد، ممکن است هنگام راه رفتن و دویدن درد ایجاد کند. این شرایط باعث می‌شود که پاشنه پا هنگام راه رفتن یا دویدن زودتر از زمین بلند شود.

طبقه‌بندی کف پای صاف مبتنی بر دو جنبه است:

• ارتفاع قوس:

بهترین توصیف برای ساختار قوس کف پا میزان ارتفاع استخوان ناوی پا با زمین است که کاهش این ارتفاع و صافی کف پا در کودکان عادی است و با افزایش سن آن‌ها ممکن است برطرف شود.

• زاویه چرخش پاشنه:

تغییر شکل پاشنه پا یا عقب رفتن پا به طور کلی به عنوان یک یافته طبیعی در کودکان خردسال و تازه به راه افتاده پذیرفته می‌شود و انتظار می‌رود با افزایش سن کاهش یابد. بررسی ظاهری میزان چرخش پاشنه پا برای تعیین وضعیت پای کودکان بسیار استفاده شده است. انجام تمرینات مخصوص پاشنه‌ی پا روشی جدید برای از بین بردن این چرخش است. پزشکان این را برای ارزیابی وضعیت پای کودک راهنمایی کرده‌اند و پیشنهاد شده است که از نظر ناهنجاری زاویه پاشنه پای کودک را تا ۷ سالگی، هر ۱۲ ماه به اندازه یک درجه به حالت عمودی قرار دهید پاشنه‌ی پا در حالت عمودی برای عملکرد پا مطلوب است. متوسط ​​زاویه پاشنه‌ی پا برای کودکان از ۶ تا ۱۶ سال ۴ درجه است (از ۰ تا ۹ درجه چرخش خارجی).

علل کف پای صاف چیست؟

• عدم تحریک طولانی مدت و افزایش وزن
• عدم تعادل و هماهنگی میان  انعطاف پذیری و قدرت در عضلات کف پایی و ساق پا
• مشاغل سرپایی مثل آرایشگری
• پوشیدن کفش های نامناسب
• وراثت
• بیماری هایی مثل فلج اطفال

نشانه های کف پای صاف چیست؟

• قرار گرفتن پنجه های پا رو به بیرون در هنگام راه رفتن
• قرار گرفتن لبه داخلی پا بر روی زمین در هنگام ایستان و راه رفتن
• سائیدگی قسمت داخلی پاشنه کفش
• خستگی زود رس و ایجاد درد در پا، زانو و کمر
• تمایل به ضربدری شدن زانو ها
• پهن شدن پا
• کاهش قوس طولی
• چرخش پاشنه به سمت بیرون

فرم ویزیت آنلاین و رایگان

اگر تا به امروز از ویزیت آنلاین و رایگان استفاده نکرده اید با تکمیل کردن فرم ذیل منتظر تماس همکاران جهت تعیین نوبت برای ویزیت باشید.

عوارض صافی کف پا چیست؟

طبق قانون سوم نیوتون؛ هر عملی را عکس‌العملی است. این قانون به قانون کنش و واکنش هم معروف می‌باشد. یعنی که هرگاه جسمی به جسمی دیگر نیرو وارد می کند جسم دوم نیز نیرویی به همان بزرگی ولی در خلاف جهت بر جسم اوّل وارد می‌کند. حالا تصور کنید وقتی فرد راه می رود، نیرویی از طریق پا به زمین وارد می کند و طبق قانون عمل و عکس العمل؛ زمین نیز نیرویی به همان میزان به پا وارد می کند. در نتیجه ، اگر پا در موقعیت مناسبی برای جذب و توزیع مجدد آن نیرو مانند کف پای صاف نباشد ، مشکلات می توانند در جای دیگری خود را نشان دهد از جمله؛

• خستگی زودرس
• درد مچ پا
• التهاب تاندون آشیل
• زانو درد
• استرس فراکچر در قسمت جلو ساق پا که ناشی از عدم جذب توزیع مناسب نیرو می باشد.
• درد کمر
• درد گردن
• پینه پا
• در کف پای صاف یک طرفه ایجاد نابرابرای در لگن و شانه و همچنین ایجاد اسکولیوز

قبل از هر اقدامی بررسی کنید که آیا کف پایتان صاف است یا خیر؟

ابتدا از یک روش ساده و بدون هیچ ابزاری برای تشخیص استفاده کنید؛

برای اینکه ببینید آیا کف پایتان صاف است یا نه، در حالی که ایستاده اید، دو طرف داخلی پای خود را بررسی کنید.

اگر کف پای شما صاف باشد، لبه داخلی پای شما روی زمین قرار می گیرد.

اگر قسمت داخلی پای شما به اندازه یک بند انگشت خودتان یا یک سکه با زمین فاصله داشته باشد؛ قوس داخلی پای شما نرمال است.

برای اندازه گیری و تشخیص این عارضه روش های دقیق تری به شرح زیر هست:

1. روش ثبت نقش پا:

با نقش کف پا می توانیم به وضعیت قوس های پا و طبیعی بودن آن بپردازیم. برای این روش خانگی می توانید از آب یا دوده یا پودر مشابهی مثل تالک استفاده کنید. در این روش باید حتما سطح تست صاف باشد و فرد در حالت ایستاده و تحمل وزن.

2. جعبه آینه:

در این روش وقتی فرد روی وسیله می ایستد ؛ امکان مشاهده قوس های کف پایی از طریق آینه زیرین هست.

3. اشعه ایکس: 

در اشعه ایکس معمولی از مقدار کمی اشعه برای تولید تصاویر از استخوان‌ها و مفاصل در اندام‌ها استفاده می‌کنند. از اشعه ایکس برای دسته بندی کف پاها به عنوان قوس طبیعی، کف پای صاف و متوسط استفاده می‌شود.

4. سی تی اسکن:

 این آزمایش با اشعه X تصویر اندام را از زوایای مختلفی می‌گیرد و جزئیات بسیار بیشتری نسبت به اشعه ایکس معمولی ارائه می‌دهد.

5. سونوگرافی:

 اگر متخصص حرکات اصلاحی به یک تاندون آسیب دیده مشکوک باشد، ممکن سونوگرافی را انجام دهد که از امواج صوتی برای تولید تصاویر دقیق از بافت‌های نرم در بدن استفاده می‌کند.

6. MRI: 

با استفاده از امواج رادیویی انجام می‌شود، MRI جزئیات عالی از هر دو بافت سخت و نرم را ارائه می‌دهد.

7. آنالیز راه رفتن: 

با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته و دوربین‌های سرعت بالا نحوه راه رفتن و فعالیت عضلات بررسی می‌شود و ویژگی چگونگی کفی کفش و راه‌حل‌های درمانی مشخص می‌گردد. خوشبختانه این روش نسبت به روش‌های دیگر ایمن‌تر است.

8. امروزه به کمک دستگاه‌های مخصوص مورفولوژی(ریخت شناسی) می‌توان وضعیت کف پاها را تشخیص داد و میزان ناهنجاری موجود را بررسی کرد.

علت کف پای صاف را می دانید؟

دلایل فیزیولوژیکی

قوس استخوانی کف پا به طور بالقوه ناپایدار است. که رباط‌ها به هم وصل می‌شوند، اما این توانایی مقاومت در برابر فشار را در کوتاه مدت دارد. در واقع، وظیفه اصلی آن‌ها این است که به عنوان اعضای حسی عمل کنند و هنگامی که کشیده می‌شوند، عضلات به صورت انعطاف‌پذیری عمل کنند، مگر اینکه دارای عضلات کم حجم و ضعیف برای پشتیبانی از آن باشد که در این موقع کف پای صاف ایجاد می‌شود.

کنترل عصبی ناکافی

کف پای نوزادان نمونه‌ای از كنترل عصبي ناكافي است. کودک باید یاد بگیرد که ابتدا سر خود را در حالت تعادل نگه دارد، سپس تنه خود را و در نهایت تعادل بدن را روی پاها برقرار کند. این موارد در ماه‌های اولیه زندگی مورد نیاز نیست؛ اما گاهی اوقات رفلکس‌های تعادلی، حتی پس از شروع راه رفتن کودک، توسعه نمی‌یابند. در آن حالت قوس به ناچار با وزن بدن فرو می‌رود و کف پای صاف ایجاد می‌شود.

ما در اینجا نگران ناسازگاری‌های موجود ناشي از پولیومیلیت یا اسپینا بیفیدا نیستیم، زیرا در این شرایط کف پای صاف تحت تأثیر مشکلات دیگر قرار دارد. کف پای نوزادان نمونه ای از كنترل عصبي ناكافي است. کودک باید یاد بگیرد که ابتدا سر خود را در حالت تعادل نگه دارد، سپس تنه خود را و در نهایت تعادل بدن را روی پاها برقرار کند. این موارد در ماه‌های اولیه زندگی مورد نیاز نیست؛ اما گاهی اوقات رفلکس‌های تعادل، حتی پس از شروع راه رفتن کودک، توسعه نمی‌یابند. در آن حالت قوس به ناچار با وزن بدن فرو می‌رود.

عضلات ناکارآمد و ضعیف

بعد از بیماری یا فعالیت‌های اجباری ممکن است عضلات به طور موقت ضعیف باشند و در نتیجه قوس هنگامی که راه رفتن از سر گرفته می‌شود کاهش یابد. که این با وضعیتی ضعیف از عضلات همراه است. کودک (غالباً دختران قبل از نوجوانی) یک وضعیت با حالت سر به جلو، دهان باز، قفسه سینه صاف، پشت گرد ارائه می‌دهد. عضلات باسن عمدتاً وضعیت ایستادگی بدن را تحت کنترل دارند. آن‌ها به صاف کردن مفصل ران و زانو و چرخش اندام به سمت خارج کمک می‌کنند. این چرخش را نمی‌توان به پایی که به زمین متصل است، منتقل کرد و بنابراین بقیه اندام نسبت به پا به بیرون می‌چرخند. در نتیجه، قوس برداشته می‌شود و تواتر زمانی انقباضی که در آن فقط عضلات باسن به درستی کار می‌کنند اصلاح می‌شود.

به خوبی نشان داده شده است که عدم کفایت نسبی عضلات باعث به وجود آمدن فشار اضافی بر روی قوس پا می‌شود، به عنوان مثال در افراد دارای اضافه وزن، ایستادن طولانی مدت برای پاها مضر است زیرا در حین راه رفتن، عضلاتی که قوس پا را پشتیبانی می‌کنند به طور متناوب منقبض شده و سپس استراحت می‌کنند که این بهترین تمرین برای عضله است.

اختلال عملکرد تاندون تیبیال خلفی

این نوع کف پای صاف در بزرگسالی به وجود می‌آید، زمانی که تاندونی که عضله دو قلو را به قسمت داخلی مچ پا وصل می‌کند، آسیب دیده، متورم یا پاره شود، رخ می‌دهد. اگر قوس کف پا پشتیبانی مورد نیاز خود را دریافت نکند، در قسمت داخلی پا و مچ پا و همچنین در قسمت بیرونی مچ پا درد ایجاد خواهد شد. بسته به علت، ممکن است فرد در یک یا هر دو پا این وضعیت را داشته باشد.

حرکات اصلاحی کف پای صاف

مراقبت صحیح از کف پای صاف مهم است زیرا می‌تواند منجر به درد، فشار و عدم تعادل در سایر قسمت‌های بدن شود.

انجام تمرینات اصلاحی در جهت درمان کف پای صاف می‌تواند به تراز شدن کل بدن کمک کند. این ممکن است به اصلاح سایر ناهنجاری‌ها در بدن که به دلیل صافی کف پا ایجاد شده‌اند کمک کند.

در اینجا چند تمرین وجود دارد که می‌توانید برای اصلاح کف پای صاف و کاهش درد انجام دهید. در نظر داشته باشید این تمرینات را حداقل سه بار در هفته انجام دهید. در حالت ایده آل، می‌توانید آن‌ها را در برنامه روزانه خود جای دهید و در طول روز انجام دهید. همان‌طور که در حال انجام این تمرینات هستید، بر تقویت قوس‌ کف پای خود تمرکز کنید.

تمرین اول: تمرین موبیلتی مچ پا در اصلاح کف پای صاف

برا اینکه بتوانید ساختار مچ پا را  تحت کنترل بگیرید لازم است از دامنه حرکتی کامل آن مطمئن شوید.

برای اجرای این تمرین؛

صاف رو به روی یک دیوار بایستید. به شکلی پنجه و پاشنه شما در یک راستا باشد. برای حمایت بیشتر دست های خود را روی دیوار بگذارید. یکی از پاهای خود را عقب تر قرار دهید.سپس زانوی جلویی را خم کنید و به دیورا نزدیک کنید و بعد از  1 تا 3 ثانیه مکث به حالت اولیه برگردید. مطمئن شوید که پاشنه پا از زمین جدا نمی شود و زانوی عقبی شما خم نمی شود. این حرکت را برای پای مقابل نیز تکرار کنید. برای جلوگیری از گود شدن کمر در تمام طول حرکت شکم را داخل نگهدارید.

فیلم تمرین موبیلتی مچ پا در اصلاح کف پای صاف

تمرین دوم: تمرین تقویت مچ پا در اصلاح کف پای صاف

زمانی که قدرت مچ پا از سطح خوبی برخورد باشد شما به راحتی می توانید ساختار مچ پای خود کنترل داشته باشید و در اصلاح کف پای صاف به موفقیت برسید.

برای اجرای این تمرین؛

صاف رو به روی یک دیوار بایستید. به شکلی پنجه و پاشنه شما در یک راستا باشد. یک حوله را رول کنید و انگشتان هر دو پا را روی حوله قرار دهید. با فشار انگشتان پا به حوله ، پاشنه خود را از زمین بلند کنید و 1 تا 3 ثانیه در این حالت بمانید .برای جلوگیری از گود شدن کمر در تمام طول حرکت شکم را داخل نگهدارید.

فیلم تمرین تقویت مچ پا در اصلاح کف پای صاف

مشکل صافی بودن کف پا همیشه صرفا مربوط به دامنه حرکتی ناقص یا ضعف عضلات ناحیه  مچ پا نمی باشد و گاها مشکل در یک نقطه دور تر است. عضلات مرکزی و ثبات دهنده لگن در کنترل راستای مچ پا و ایجاد قوس کف پا نقش وسیعی دارد، بنابراین عملکرد این گروه عضلانی باید مورد توجه قرار بگیرید.

 در اینجا سه تمرین کابردی و موثر در اصلاح کف پای صاف را به شما آموزش می دهیم.

تمرین سوم: مجموعه حرکات اصلاح عملکرد و بهبود قدرت عضلات مرکزی و ثبات دهنده لگن در اصلاح کف پای صاف

3-1: حرکت حلزونی در اصلاح کف پای صاف

زمانی می توانید راستای مچ پای خو را کنترل کنید و قوس لازم را در کف پای خود ایجاد کنید که لگن شما از ثبات کافی برخوردار باشد.

برای اجرای این تمرین؛

به پهلو دراز بکشید به شکلی که سر و تنه شما در یک راستا باشد و ران و زانویتان زاویه 45 درجه داشته باشد. بهتر هست یین زانو های خود یک حوله قرار دهید. ابتدا عضلات شکم و کف لگن  خود را منقبض کنید سپس به آرامی زانوها را از هم باز کنید به صورتی که پاهای شما به هم چسبیده باشد. دقت کنید که  بالاتنه شما نچرخد.. بعد از 2 ثانیه مکث و با کنترل به حالت اولیه برگردید.

فیلم تمرین حلزونی در اصلاح کف پای صاف

3-2: حرکت پل در اصلاح کف پای صاف

عضلات مرکزی بدن ما را گروه عضلات سرینی تشکیل می دهند که با عملکرد صحیح این گروه عضلات ما می توانیم روی اندام تحتانی و فوقانی خود کنترل بهتری داشته باشیم. یکی از ناهنجارهای اندام تحتانی کف پای صاف است که تمرین پل تاثیر بسزایی در اصلاح آن دارد.

برای اجرای این تمرین؛

یک کش لوپ را دور هر دو ران، درست بالای زانو ببندید. به پشت دراز بکشید و زانوها را خم کنید و پاها را به اندازه عرض باسن باز کنید.با داخل بردن شکم و سفت کردن عضلات کف لگن؛ باسن خود را به سمت بالا بیاورید و 1 تا 3 ثانیه در همین حالت بمانید. مهم این هست که به راستای زانو ها  و مچ پای خود توجه کنید. با حفظ انقباض باسن به حال اولیه برگردید.

فیلم تمرین پل در اصلاح کف پای صاف

3_3: حرکت دور کردن پا در اصلاح کف پای صاف

عملکرد ضعیف و قدرت پایین عضلات دور کننده ران می تواند از علل ایجاد کف پای صاف باشد.

برای اجرای این تمرین؛

به پهلو دراز بکشید و شکم را داخل نگهدارید. پای پایینی خود را برای افزایش تعادل خم کنید .اما پای بالایی خود را صاف و در راستای بدن خود نگه دارید. سپس پای بالایی را بالا بیاورید، مطمئن شوید که بدن خود را به جلو یا عقب نمیچرخانید بعد از 1 تا 3 ثانیه مکث پا را با کنترل به حالت اولیه بازگردانید.

فیلم تمرین دور کردن پا در اصلاح کف پای صاف

تمرین چهارم: حرکت تقویت عضلات کف پا  در اصلاح کف پای صاف

با تقویت عضلات کف پا به صورت مستقیم می توانید در ایجاد قوس کف پا کمک کنید.

برای اجرای این تمرین؛

روی یک صندلی بنشینید. یک حوله نازک در مقابل خود روی زمین پهن کنید و پاهای خود را روی انتهای حوله قرار دهید.

پاشنه های  پای خود را روی زمین نگه دارید و با انگشتان پا و با کمک انقباض عضلات کف پایی سعی کنید حوله را جمع کنید.

این کار را تا 30 ثانیه الی 1 دقیقه ادامه دهید.

فیلم تمرین تقویت عضلات کف پا  در اصلاح کف پای صاف

تمرین پنجم : حرکت تقویت مچ پا در اصلاح کف پای صاف

از اقدامات اصلی و  اساسی که برای کنترل مچ پا و اصلاح کف پای صاف باید در نظر گرفت، افزایش قدرت و ثبات مچ پا است.

برای اجرای این تمرین؛

صاف رو به روی یک دیوار بایستید. به شکلی پنجه و پاشنه شما در یک راستا باشد. یک حوله را رول کنید و انگشتان یک پا خود را روی حوله قرار دهید. پای دیگر خود را از روی زمین بلند کنید. سپس با فشار انگشتان پا به حوله ، پاشنه خود را از زمین بلند کنید و 1 تا 3 ثانیه در این حالت بمانید سپس به آرامی به حالت اولیه برگردید. برای جلوگیری از گود شدن کمر در تمام طول حرکت شکم را داخل نگهدارید.

فیلم تمرین قدرتی مچ پا در اصلاح کف پای صاف

تمرین ششم: حرکت کشش عضلات پشت ساق  در اصلاح کف پای صاف

زمانی که نیروی عضلات اطراف مچ پا از تعدل کافی برخوردار نباشند مشکل می توانید به شکل کف پای صاف ظاهر شود.

برای اجرای این تمرین؛

صاف رو به روی یک دیوار بایستید . به شکلی پنجه و پاشنه شما در یک راستا باشد. برای حمایت بیشتر دست های خود را روی دیوار بگذارید. یکی از پاهای خود را عقب تر قرار دهید. زانوی جلویی را خم کنید و بدن خود را به سمت جلو حرکت دهید تا جایی که در پشت ساق پا عقبی  احساس کشیدگی کنید. 30 تا 40 ثانیه در این وضعیت بمانید و برای پای مقابل نیز تکرار کنید. مطمئن شوید که پاشنه پا از زمین جدا نمی شود و زانوی پشتی شما خم نمی شود.

فیلم کشش عضلات پشت ساق در اصلاح کف پای صاف

تمرین ششم: حرکت ماساژ عضلات کف پا در اصلاح کف پای صاف

در پایان تمرینات با ماساژ عضلات کف پا به رفع خستگی این عضلات و بالانس کردن  طول عضلات کف پا ، برای اصلاح این عارضه وقت بگذارید. 

برای اجرای این تمرین؛

صاف روی یک صندلی بنشینید. یک توپ ماساژ یا توپ تنیس روی زمین قرار دهید و پایی را که می خواهید ماساژ دهید را روی توپ قرار بگذارید. با یک فشار ملایم تا متوسط، پای خود را به سمت جلو و عقب روی توپ بغلتانید. این کار را  30 ثانیه الی 1 دقیقه ادامه دهید.

فیلم ماساژ عضلات کف پا در اصلاح کف پای صاف

آیا می دانستید تحقیقات نشان می دهد که کف پای صاف با درد زانو و آسیب غضروف در افراد مسن مرتبط است؟ افرادی که کف پای صاف دارند مستعد زانو درد هستند، بنابراین بهتر است در اسرع وقت با درمان های پیشگیرانه اقدام کنید. در مورد سلامتی ما مطمئناً پیشگیری را بهترین دارو میدانیم. و اگر متاسفانه شما به زانو درد مبتلا شدید برای مدیریت درد زانو این مقاله رو مطالعه کنید.

تعریف کف پای صاف چیست؟

ساختار استخوانی پا متشکل است از 28 استخوان به همراه عضلات ریز درون پایی، تاندون عضلات برون پایی، لیگامنت ها ، کپسول ها و نیام کف پایی؛ قوس های کف پایی را پدید می آورند. سه قوس اصلی در پا وجود دارد که عبارتند از:

قوس طولی داخلی: این قوس از استخوان پاشنه تا اولین مفصل کف پایی-انگشت شست امتداد دارد که در بحث کف پای صاف بیشتر هدف این قوس است.

قوس طولی خارجی: این قوس از استخوان پاشنه تا پنجمین مفصل کف پایی-انگشت کوچک امتداد دارد.

قوس عرضی: این قوس مانند گنبدی از اولین استخوان میخی کف پایی تا استخوان ناوی به صورت عرضی امتداد دارد.

اسكلت هر پا با 26 استخوان تشكيل شده است؛ استخوان تارسال، ۵ متاتارس، ۱۴ فالانژ و ۲ استخوان كنجدی.

از نظر کارکردی، پاها را می‌توان به سه بخش تقسیم کرد:

قسمت خلفی پا که توسط تالوس و پاشنه تشکیل شده است.

قسمت میانی پا، متشکل از استخوان‌های ناحیه‌ای، کوبوئیدی و سه استخوان میخی.

 قسمت قدامی پا که توسط متاتارس و فالانژ تشکیل شده است…

استخوان تاروس، پاشنه، مکعب، ناوی و سه استخوان میخی شکل شامل قسمت خلفی و میانی پا هستند. قوس‌ها به‌طور انفعالی توسط آپونوریوز پلانتار و رباط‌ها (لیگامان مسطح طولانی و كوتاه، رباط كانكانوناویولیك پلانتار) حفظ می‌شوند و به‌طور پویا توسط تاندون‌های عضلات بیرونی (تیبیا قدامی، فلكسور هالوسیس لانگوس و برویس، فلكسور دیجیتالوروم لانگوس و بریس برای قوس طولی) تیبیای خلفی برای قوس عرضی توسط عضلاتی که بین قوس‌ها جریان دارند حمایت می‌شوند. این ساختارها به عنوان واحدی برای حمایت و توزیع مناسب وزن بدن در هنگام راه رفتن عمل می‌کنند.

• اپیدمیولوژی و اتیولوژی(شیوع و سبب شناسی)

این متن توصیف کف پای صاف در کودکان و بزرگسالان است. این ناهنجاری است که معمولاً در بحث ارتوپدی کودکان و بزرگسالان وجود دارد و عموماً ناشی از تحلیل قوس طولی داخلی در پا است. مشخص شده است كه ۴۲٪ كودكان بين ۳ تا ۶ سال با وزن طبيعي دچار کف پای صاف می‌شوند. سن، جنس، چاقی، فلج مغزی، سندرم داون و… عوامل خطر آمیزی برای رشد و نمو نادرست اسکلتی عضلانی شناخته‌شده‌اند. تقریباً ۲۰٪ از افراد بالغ و بزرگسال دارای کف پای صاف هستند.

قوس طولی میانی پا به طور معمول در سن ۵ یا ۶ سالگی ایجاد می‌شود زیرا چربی در این ناحیه در نوزادان به تدریج جذب می‌شود و با حرکات ماهرانه تعادل بهبود می‌یابد. با این حال، در بعضی از کودکان، قوس شکل نمی‌گیرد که ممکن است به علت سفتی در عضلات ساق پا، سستی در تاندون آشیل یا مهار عضلات ضعیف در مناطق دیگر مانند عضلات باسن باشد.

با گذشت زمان ممکن است به یک الگوی ناهنجار راه رفتن، بی تعادلی، سر خوردن حین پیاده‌روی‌های طولانی مدت و درد در پا، زانوها یا باسن منجر شود. در کنار دلایلی که در بالا برای کف پای صاف گفته شد، اختلالات تارسال، اسپاسم پرونئال و تالوس عمودی اتیولوژی شایع در دوران کودکی هستند؛ بنابراین مهم است که درمان مناسب در سنین پایین شروع شود. زنان میانسال بیشتر مبتلا می‌شوند و به نظر می‌رسد که با افزایش سن شیوع آن بیشتر می‌شود. عوامل خطرزا، فشارخون بالا، دیابت، تزریق استروئید در اطراف تاندون، ورزش‌های با فشار زیاد و چاقی شناخته شده است.

علل آناتومیک کف پای صاف چیست؟

۴ گروه از خصوصیات آناتومیکی وجود دارد که مستعد ابتلا به کف پای صاف هستند. وراثت در بروز بسیاری از این خصوصیات سابقه این اختلال در خانواده را توضیح می‌دهد.

اندام تحتانی ممکن است در راستای اشتباه قرار گرفته شده باشد. ممکن است کل اندام به بیرون چرخش پیدا کند یا فقط پا ممکن است از زانو به سمت بیرون چرخیده شود. در هر دو حالت، خط تقارن بدن از نظر آناتومیکی و صحیح تغییر شکل می‌یابد. در نتیجه، هنگامی که در راه رفتن نیروی بدن فرد به سمت جلو حرکت می‌کند، فشار قابل توجهی بر قوس پا تحمیل می‌شود و تمایل به سقوط دارد. ممکن است این ناهنجاری بر روی ران نیز تأثیرگذار باشد، که به حرکت زانوها به عنوان مثال میتوان اشاره کرد. که، چرخش خارجی بدن و ترکیبی از خم شدن زانوها و بروز کف پای صاف در کودکان ۲ تا ۶ ساله متداول است.

تشخیص کف پای صاف

زمانی که حرف از کف پای صاف و یا ناهنجاری‌های اسکلتی بدن پیش می‌آید باید به دنبال متخصص حرکات اصلاحی و درمانگر متخصص مربوط به آن باشیم. معمولاً پزشکان طب ورزش، متخصصان آسیب‌شناسی ورزشی و حرکات اصلاحی در صدر قرار گرفته و برای درمان باید به آن‌ها مراجعه کنیم. این افراد به دلیل دارا بودن دانش و تخصص کافی در زمینه‌ی ناهنجاری‌های بدن و شناخت کامل اسکلت بدن می‌توانند با معاینات مخصوص به هر ناحیه راه‌های درمانی مؤثر و مناسب را تجویز کنند. در اینجا راه‌های تشخیص و درمان‌های خانگی و یا غیر خانگی را می‌خوانیم.

در ابتدا برای مشاهده ظاهر پاهای خود، پزشک (که در ابتدا گفته شد) پاها را از جلو، پشت و تمام جهات مشاهده خواهد کرد و از فرد می‌خواهد که روی انگشتان پا بایستید. او ممکن است به الگوی سایش کفش‌ها، نوع ایستادن، تغییر ظاهر استخوان‌های پا به خصوص کف پا و زانوها و انگشتان پا نگاه کند.

دستگاه تشخیص کف پای صاف

پس از تشخیص ظاهری از راه‌های غیر چشمی استفاده خواهد کرد که شامل موارد زیر است:

اشعه ایکس: در اشعه ایکس معمولی از مقدار کمی اشعه برای تولید تصاویر از استخوان‌ها و مفاصل در اندام‌ها استفاده می‌کنند. از اشعه ایکس برای دسته بندی کف پاها به عنوان قوس طبیعی، کف پای صاف و متوسط استفاده می‌شود.

سی تی اسکن: این آزمایش با اشعه X تصویر اندام را از زوایای مختلفی می‌گیرد و جزئیات بسیار بیشتری نسبت به اشعه ایکس معمولی ارائه می‌دهد.

سونوگرافی: اگر متخصص حرکات اصلاحی به یک تاندون آسیب دیده مشکوک باشد، ممکن سونوگرافی را انجام دهد که از امواج صوتی برای تولید تصاویر دقیق از بافت‌های نرم در بدن استفاده می‌کند.

MRI: با استفاده از امواج رادیویی انجام می‌شود، MRI جزئیات عالی از هر دو بافت سخت و نرم را ارائه می‌دهد.

آنالیز راه رفتن: با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته و دوربین‌های سرعت بالا نحوه راه رفتن و فعالیت عضلات بررسی می‌شود و ویژگی چگونگی کفی کفش و راه‌حل‌های درمانی مشخص می‌گردد. خوشبختانه این روش نسبت به روش‌های دیگر ایمن‌تر است.

امروزه به کمک دستگاه‌های مخصوص مورفولوژی(ریخت شناسی) می‌توان وضعیت کف پاها را تشخیص داد و میزان ناهنجاری موجود را بررسی کرد.

شاخص وضعيت پا (FPI-6)

این مبتنی بر شش معیار خاص است:

• Talar head palpation
• منحنی‌های فوقانی و زیر مالئولوس جانبی و وارونگی پاشنه پا
• برآمدگی در ناحیه مفصل تالونویولیک (TNJ)
• افزایش قوس طولی میانی
• نزدیک و دور کردن پاها
• دامنه حرکت مچ پا

ارزیابی دامنه مچ پای کودکان به طور کلی یک اقدام غیرقابل قبول است، به طور معمول وقتی کودک هنوز توانایی تحمل وزن اضافی را ندارد ارزیابی می‌شود؛ بنابراین، پیشنهاد می‌شود که درمانگران به توانایی کودک در چمباتمه زدن، راه رفتن با پاشنه پا و افزایش طول گام توجه کنند.

مدیریت توان‌بخشی

در ناهنجاری مادرزادی کف پای صاف، جراحی بیشتر توصیه می‌شود، اما درمان محافظه کارانه نیز نیاز است. توان‌بخشی كودكان دارای کف پای صاف معمولاً شامل موارد زیر است:

توجه به کفش و کفی‌های مناسب

مشاوره در رابطه با کفی‌های مناسب برای بهبود وضعیت پا و مراجعه به یک پزشک متخصص ارتوپدی برای تجویز کفی طبی کفش، اسپلینت پا، معاینه قسمت‌های مختلف پا، کشش‌های مناسب ضروری است. درمان اولیه با اسپلینت تثبیت قسمت خلفی و میانی پا است.

کاهش درد و خطر بروز مشکلات مفاصل ثانویه

ارائه مشاوره در مورد ورزش برای کمک به کشش عضلات کشیده شده و تقویت مناطق ضعیف برای کمک به بهبود وضعیت صحیح پا. به دنبال اختلال عملکرد خلفی تیبیا، طبق مراحل مختلف این آسیب درمان می‌شود. در مرحله ۱ و ۲ پا هنوز انعطاف پذیر است، در حالی که در مرحله ۳ و ۴ عضلات پا سفت‌تر می‌شوند.

مرحله ۱ و ۲

التهاب احتمالی اطراف غلاف تاندون خلفی تیبیالیس باید قبل از درمان مورد بررسی قرار گیرد. به عنوان راهکار درمانی، توصیه می‌شود در طی 4 تا 8 هفته با گچ گرفتن زانو یا یک حائل قابل جا به جایی برای کنترل التهاب موجود، پا بی حرکت بماند. در رابطه با این مسئله می‌توان از اقدامات رایس(RICE) و ضد التهاب استفاده کرد. کفش نقش مهمی دارد و باید بیماران را به پوشیدن کفش‌های توری یا چکمه‌های توری که جای آتل‌ها را دارند تشویق کنیم. انواع مختلفی از آتل‌های مختلف و نیمه محکم قوس طولی داخلی پا را پشتیبانی می‌کنند و یا در مرحله 1 پاشنه را در ترازی خنثی نگه می‌دارند.

در مرحله ۲، پاشنه خم شده را در تراز خنثی قرار داده و اصلاح می‌کند. این روش درمانی چندین کارکرد دارد که عبارت‌اند از: کاهش فشار در قسمت خلفی تیبیالیس که بتواند با نگه داشتن فیبر پشتی مانع پیشرفت و جلوگیری از پیشرفت ناهنجاری شود.

مرحله ۳ و ۴

این مرحله از ویژگی‌های التهابی کمتری برخوردار است. این درمان به جای تلاش برای تصحیح آن، با آتل‌های سفت و سخت قالب‌ریزی شده که با کفش مناسب مورد استفاده قرار می‌گیرد و باعث تصحیح ناهنجاری به وجود آمده می‌شود.

خصوصیات ارائه بالینی

بیماران ممکن است از درد مچ پا در قسمت داخلی ناشی از تنوسینوویتیت خلفی و یا تاندونیس شکایت کنند. علاوه بر این در پیشرفت ناهنجاری، بیماران معمولاً درد جانبی در پا را تجربه می‌کنند.

تشخیص‌های افتراقی

کشیدگی مزمن مچ پا

آرتروز استخوان‌های پا

ورم مفاصل و التهاب

بیماری‌های عصبی عضلانی

معاینات متخصصان برای درمان کف پای صاف

در طول راه رفتن، باید توجه داشت که آیا پاشنه پا زمین را لمس می‌کند و در چه زاویه‌ای نرمال کردن انگشتان پا ممکن است.

وضعیت پاشنه پا از پشت معاینه می‌شود تا جایی که ممکن است بیمار فشار بر پاشنه پا داشته باشد. در صورت بروز درد، باید توجه داشت. همچنین حرکت مفصل و موقعیت مفصل ساب تالار را باید با پاشنه در وضعیت برعکس ارزیابی کرد. پاشنه آسیب دیده در حالت چرخش به خارج قرار خواهد گرفت و مسطح شدن قوس طولی میانی، خم و راست شدن جلوی پا قابل مشاهده است. سفتی تاندون آشیل با چرخش اجباری ارزیابی می‌شود، از این طریق می‌توان استحکام و انعطاف پذیری پا را ارزیابی کرد.

همچنين ناحيه خلفي در عضله داخلي براي تورم و لمس در امتداد قسمت ديستالي تاندون استخواني تيبيال خلفي (PTT) مورد بررسي قرار می‌گیرد كه نشان‌دهنده دژنراسيون PTT است. ناتوانی در انجام افزایش فشار پاشنه پا نشان‌دهنده کمبود PTT است.

مدیریت پزشکی

محققان بسته به نوع کف پای صاف امکانات مختلف عملی را تعریف می‌کنند. کف پای صاف مادرزادی معمولاً در سنین جوانی درمان می‌شود، در حالی که کف پای صاف اکتسابی بعداً در صورت تشخیص درمان می‌شود.

برای درمان کف پای صاف مادرزادی، محققان بسته به سن فرد یا کودک بهترین روش‌های درمانی ممکن را تعریف کرده‌اند.

در كودكی كه سن كمتر از ۲ سال داشته باشد، با طولانی‌تر كردن تاندون آشیل و روش رفع آن، تركیب گسترده‌ای را توصیه می‌کنند که نسبت به سایر تکنیک‌ها کمتر تهاجمی است، زیرا نیازی به انتقال تاندون یا روش‌های درمانی استخوانی نیست. این توضیح می‌تواند به دلیل سازگاری بیشتر بافت‌های غضروفی باشد.

در كودكان بالای ۲ سال، آن‌ها درمان با روش انتقال تاندون را توصیه می‌کنند. اصلاح جراحی در کودکان بزرگ‌تر به دلیل تغییر ثانویه استخوان دشوار می‌شود. این روش بهترین نتیجه برای کودکانی است که پتانسیل راه رفتن و ایستادن آن‌ها برقرار شده است. در صورت عدم انجام مراحل قبلی، ممکن است یک روش استخوانی در نظر گرفته شود. با این روش‌ها نتایج خوبی برای کودکان ۴ ساله و بزرگ‌تر وجود دارد. فقط در موارد شدید و در مواردی که کودک بزرگ‌تر از ۴ سال باشد، ممکن است آرتروز نیز در نظر گرفته شود.

آیا درمانی برای ناهنجاری کف پای صاف داریم؟

اگر کف پای صاف، بد شکل و یا دردناک است، متخصص حرکات اصلاحی ممکن است موارد زیر را پیشنهاد کند:

• استفاده از صندل طبی جهت حفظ طبیعی قوس کف پا. پشتیبانی و تقویت قوس‌های موجود در کف پا در تسکین درد ناشی از صافی کف پا و عوارض بعدی کمک می‌کنند.
• یا این که متخصص حرکات اصلاحی ممکن است کفی‌های مخصوصی که برای پای فرد طراحی شده و به اندازه پاها قالب ریزی شده را پیشنهاد کند. این کفی‌ها کاملاً کف پای صاف را قوس‌دار نمی‌کند، اما اغلب علائم را کاهش می‌دهند.
• برخی از افراد دارای کف پای صاف نیز تاندون آشیل کوتاهی دارند. تمرینات کششی در این تاندون ممکن است کمک کننده باشد.
• یک کفش از لحاظ ساختاری خاص و مناسب، ممکن است راحت‌تر از صندل یا کفش معمولی و غیر خاص برای افراد مبتلا به کف پای صاف باشد.

درمان‌های اصلاحی

یک متخصص حرکات اصلاحی می‌تواند با استفاده از تجزیه و تحلیل ویدیویی از نحوه راه رفتن و اسکن کف پا به بهبود وضعیت فرد کمک کند.

عمل جراحي

جراحی فقط برای اصلاح صافی کف پا صورت نمی‌گیرد. با این وجود، ممکن است برای یک مشکل مرتبط مانند پارگی تاندون جراحی توصیه شود.

محققان بسته به نوع کف پای صاف امکانات مختلف عملی را تعریف می‌کنند. کف پای صاف مادرزادی معمولاً در سنین جوانی درمان می‌شود، در حالی که کف پای صاف اکتسابی بعداً در صورت تشخیص درمان می‌شود. در کف پای صاف اکتسابی فقط در صورتی که کلیه روش‌های محافظه کارانه ناکارآمد باشند، جراحی می‌کنند، در موارد خاص مراحل مختلفی را تعریف می‌کنند. هر مرحله دارای یک عمل جراحی متفاوت است.

مرحله ۱ : پوکی استخوان پاشنه با هدف اصلاح ناهنجاری کف پا و تلاش برای حفظ عملکرد پا در رابطه با انتقال تاندون انجام می‌شود.

مرحله ۲ : این درمان مستلزم انتقال تاندون در ترکیب با استئوتومی اصلاحی است. دلیل اصلی این عمل جراحی این است که به منظور بهبود بیومکانیکی تاندون خلفی تیبیالیس بازسازی شده، استئوتومی برای اصلاح استخوانی پا لازم است.

مرحله ۳ : هدف از درمان با جراحی و اصلاح ناهنجاری و کاهش درد از طریق آرتروز سه گانه از مفصل‌های زیر تالار، کالکانیوکوبیوئید و تالونویولی است.

مرحله ۴ : در این مرحله تغییرات دژنراتیو اضافی در مفصل مچ پا وجود دارد. جراحی معمولاً شامل یک درمان با آرتروز پانتالیار مچ پا (مفصل زیر تالار، کلکانانوکوبیوئید و تالوناویکولار) است.

هر عمل جراحی معمولاً به مدت دو تا سه ماه توسط گچ گیری حفاظت می‌شود. بهبودی بعد از عمل حدود ۶ ماه تا ۱ سال طول می‌کشد تا به طور کامل بهبود یابد و به طور کامل در سطح عملکردی مطلوب قرار گیرد.

سبک زندگی و داروهای خانگی

• استراحت

از انجام فعالیت‌هایی که وضعیت کف پا را بدتر می‌کند، خودداری کنید. در فعالیت‌های کم ‌تحرک‌تر شرکت کنید؛ مانند پیاده‌روی، دوچرخه سواری یا شنا و نه فعالیت‌های پریدن و دویدن و پرتحرک.

• تقویت قوس کف پا

استفاده از برخی وسایل که در ایجاد قوس کف پا مؤثر هستند ممکن است بهبودی را افزایش دهند.

• داروها

ممکن است برخی از داروهای ضد درد کمک کننده باشند.

• کاهش وزن

کاهش وزن می‌تواند استرس و فشار روی پاها را کاهش دهد.