زانوی پرانتزی از تشخیص تا درمان پای پرانتزی

اگر کودک بعد از 2 سالگی هنوز مبتلا به زانوی پرانتزی است حتماً باید جهت درمان به متخصص حرکات اصلاحی مراجعه کند. تشخیص به موقع پای پرانتزی کمک می‌کند تا این بیماری را کنترل شود. آرتروز اثر اولیه طولانی مدت پای پرانتزی است و می‌تواند ناتوان کننده باشد. پای پرانتزی وقتی شدید باشد، می‌تواند روی زانوها، پاها، مچ پا و مفاصل ران تأثیر بگذارد، زیرا فشارهای غیر عادی وارد می‌کند.

عوارض پای پرانتزی

وجود عوارض پای پرانتزی در بزرگسالی باعث می‌شود فشار زیادی بر روی زانوها و ساق وارد شود.  پای پرانتزی اگر به مرور زمان و افزایش سن، درمان نشود این افراد دچار آرتروزهای قسمت‌های داخلی زانو می‌شوند. چون بیشترین وزن به قسمت داخلی زانو وارد می‌شود و در نتیجه دچار ساییدگی و مشکلات مفاصل می‌شوند.

در صورت عدم درمان پای پرانتزی، افراد ممکن است درد، افزایش بدشکلی، بی ثباتی زانو و دژنراسیون پیشرونده زانو (آرتریت) را تجربه کنند. اصلاح و تغییر شکل منجر به بهبود مکانیک زانو، راه رفتن بهتر، درد کمتر و جلوگیری از پیشرفت سریع آسیب به زانو می شود.

در واقع نا هنجاری پای پرانتزی، بیش از یک مسئله ظاهری است. این موضوع همچنین می تواند باعث درد زانو و لگن شود. دامنه حرکتی محدود به ویژه در لگن؛ مشکل در راه رفتن یا دویدن؛ و بی ثباتی در زانو از دیگر عوارض این ناهنجاری است. این علائم ممکن است با رشد بیمار بدتر شود. همچنین آرتریت زانو در بزرگسالان مبتلا به ناهنجاری های زانو شایع است.

البته اکثر کودکان مبتلا به پای پرانتزی بدون مشکل رشد می کنند و می توانند بدون مشکل راه بروند، بدوند و بازی کنند. موارد پای پرانتزی شدید یا پای پرانتزی ناشی از یک بیماری زمینه ای اغلب نیاز به درمان های جراحی دارند.همچنین باید این موضوع را در نظر داشت که پای پرانتزی شدید می‌تواند منجر به بدشکلی پا، مشکل در راه رفتن یا دویدن، و خطر ابتلا به آرتریت در بزرگسالی شود.

برخی عوارض و مشکلات پای پرانتزی عبارت‌اند از :

• آسیب‌های غضروفی
• آسیب‌های مینیسک
• در برخی مواقع ایجاد ناپایداری‌های زانو

پیشگیری از پای پرانتزی

هیچ گونه پیشگیری شناخته شده‌ای برای زانوی پرانتزی وجود ندارد. در بعضی موارد، ممکن است بتوانید از شرایط خاصی که باعث ایجاد این ناهنجاری می‌شود، جلوگیری کنید. به عنوان مثال، با اطمینان از اینکه فرد ویتامین D کافی، از طریق رژیم غذایی و قرار گرفتن در معرض آفتاب را دریافت می‌کند، می‌توانید از بروز آن جلوگیری کنید. بیاموزید که چگونه ویتامین D را با اطمینان از نور خورشید دریافت کنید. اگر فرد بعد از سن 2 سالگی هنوز دچار زانوی پرانتزی است، با متخصص حرکات اصلاحی صحبت کنید. تشخیص زودرس و تشخیص پای پرانتزی به فرد کمک می‌کند تا این بیماری را مدیریت کنید.

آرتروز اثر اولیه طولانی مدت پای پرانتزی است و می‌تواند ناتوان کننده باشد. وقتی شدید باشد، به دلیل فشارهای غیرطبیعی می‌تواند بر روی زانوها، پا، مچ پا و مفاصل لگن تأثیر بگذارد. اگر فردی در سن جوانی به تعویض کامل مفصل زانو نیاز داشته باشد، در صورت بزرگ‌تر شدن احتمالاً باید تجدید جراحی و تعویض انجام شود. انجام آرتروپلاستی کامل زانو در چنین افرادی به دلیل جراحی‌هایی که قبلاً انجام داده‌اند و به دلیل هماهنگی غیر طبیعی استخوان‌ها ممکن است دشوار باشد.

بیماری Blount

در بیماری Blount که به آن چرخش تیبیا نیز گفته می‌شود، ساق پای کودک به طور غیر طبیعی رشد می‌کند و در زیر زانو خم می‌شود. هرچه کودک شروع به راه رفتن کرد، کج شدن پاها بیشتر می‌شود.

این وضعیت ممکن است در اوایل ظاهری باشد، اما در بعضی موارد ممکن است علائم تا زمان رسیدن کودک به بزرگسالی قابل توجه نباشد. با گذشت زمان، خمیدگی‌ها می‌توانند منجر به مشکلات مفصلی در زانو شوند. بیماری Blount در زنان، آمریکایی‌های آفریقایی تبار و کودکانی که اضافه وزن دارند بیشتر دیده می‌شود. کودکانی که زود شروع به راه رفتن می‌کنند در معرض خطر بیشتری قرار دارند. کودک معمولاً باید بین 11 تا 14 ماهگی شروع به راه رفتن کند.

بیماری Rickets

شرايط ناشي از كمبود ويتامين D است. این حالت استخوان‌ها را نرم و ضعیف می‌کند و باعث خمیدگی پاها می‌شود.

بیماری Paget’s

این بیماری متابولیکی بر نحوه تجزیه و بازسازی استخوان‌ها تأثیر منفی می‌گذارد. در نتیجه، آن‌ها آن‌چنان که باید قوی نیستند و بازسازی نمی‌شوند. با گذشت زمان، این بیماری می‌تواند منجر به ایجاد پای پرانتزی و سایر مشکلات مفصلی شود. این در افراد مسن شایع‌تر است و با تشخیص و درمان زود هنگام می‌توان آن را با موفقیت درمان کرد.

پای پرانتزی در کوتاه قامتان

شایع‌ترین شکل کوتاه قامتی ناشی از بیماری است که به آکندروپلازی معروف است. این یک اختلال رشد استخوانی است که می‌تواند به مرور زمان منجر به ایجاد پای پرانتزی شود.

این ناهنجاری همچنین می‌تواند نتیجه‌ای از موارد زیر باشد:

• شکستگی‌های استخوانی که به درستی بهبود نیافته‌اند.
• رشد استخوان‌های غیر طبیعی یا دیسپلازی استخوان.
• مسمومیت از سرب
• مسمومیت با فلوراید

تشخیص پای پرانتزی در بزرگسالان

پای پرانتزی (که به آن ژنوواروم ، پاهای خمیده و زانوی کمانی نیز گفته می‌شود) وضعیتی است که باعث می‌شود پاها به دلیل ناهماهنگی استخوان به سمت بیرون زانو خم شوند. هر یک از پاها از چهار استخوان تشکیل شده است:

• استخوان ران (استخوان ران)
• درشت نی (استخوان ساق پا)، کشکک (کاسه زانو) و
• فیبولا (استخوان بیرونی ساق پا)

زانوی کمانی زمانی ایجاد می‌شود که استخوان درشت نی به سمت داخل و زانو به سمت بیرون می چرخد. هنگامی که پاها و مچ پاها با یکدیگر تماس دارند و هنگام راه رفتن، پاها خمیده می‌مانند.

تشخیص زانوی کمانی آسان است، اما پزشک شما می تواند به شما بگوید که این وضعیت چقدر شدید است یا اینکه آیا این بیماری ناشی از یک بیماری زمینه ای است یا خیر. در طول ویزیت، پزشک احتمالاً پای شما را اندازه گیری می کند و راه رفتن شما را مشاهده می کند.

همچنین ممکن است برای مشاهده هر گونه ناهنجاری استخوانی در پاها و زانوهای شما، عکس ایکس ری یا سایر آزمایشات تصویربرداری را درخواست کند. آزمایش خون را برای کمک به تعیین اینکه آیا پای پرانتزی به دلیل بیماری دیگری مانند راشیتیسم یا بیماری پاژه ایجاد شده است، نیز ضروری است.

ناهنجاری پای پرانتزی

هر فردی در هر سنی می‌تواند به زانوی کمانی مبتلا شود. این عارضه در میان نوزادان به دلیل نحوه قرارگیری پاهای آن‌ها در داخل رحم رایج است. ژنوواروم در نوزادان و کودکان نوپا معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست. این یک جنبه طبیعی از رشد اسکلتی در نظر گرفته می‌شود. پاهای اکثر کودکان تا زمانی که به سن چهار سالگی می‌رسند صاف می‌شوند. با این حال، بزرگسالان مبتلا به پاشنه در معرض خطر ابتلا به آرتروز هستند. ناهماهنگی استخوان درشت نی و استخوان ران فشار زیادی به کشکک وارد می‌کند که باعث می‌شود غضروف اطراف مفصل زانو (منیسک جانبی و میانی) سریعتر از حد معمول فرسوده شود.

درجات پای پرانتزی

در رشد طبیعی، زانوها حداکثر خم شدن را در دوره نوزادی نشان می‌دهند، بین 20 تا 22 ماهگی صاف می‌شوند و در حدود 3 سالگی به حداکثر زاویه چرخش 10 تا 15 درجه بر می‌گردند و به دنبال آن کاهش تدریجی  چرخش به سطح طبیعی بزرگسالان یعنی 5 تا 7 درجه در 6 تا 7 سالگی می‌رسد.

روش اندازه گیری پای پرانتزی

برای اندازه گیری پای پرانتزی متخصصان حرکات اصلاحی روش های خاصی را در پیش می‌گیرند که در این میان می‌توانند از عکس‌های رادیولوژی نیز استفاده کنند و همچنین روش دیگری که در آن محور مکانیکی در رادیوگرافی تحمل وزن تمام ق، با کشیدن خط از مرکز سر استخوان ران تا مرکز مچ پا اندازه گیری می‌شود را انتخاب می‌کنند که به طور دقیق‌تر می‌توانند به میزان انحنا دسترسی پیدا کنند. به طور معمول، باید زانو را به دو نیم تقسیم کند، مفصل افقی و موازی با زمین باشد. ژنوواروم با جابجایی میانی محور مکانیکی تعریف می‌شود.

چه چیزی باعث ایجاد پای پرانتزی در بزرگسالان می‌شود؟

اگر یک فرد بالغ مبتلا به زانوی کمانی هستید، ممکن است این عارضه به دلایل زیر ایجاد شده باشد:

راشیتیسم بزرگسالان (استئومالاسی) که یک کمبود ویتامین D است که باعث نرم شدن و ضعیف شدن استخوان‌ها می‌شود.

آسیب به زانو

عفونت در زانو

بیماری استخوان شکننده (Osteogenesis imperfecta)

استئوآرتریت از قبل موجود در زانوها که به آرتروز و ساییدگی معروف است.

بیماری بلونت (تیبیا وارا) که یک اختلال رشد استخوان است که در ساق پا رخ می‌دهد. در نوجوانان و بزرگسالان نادر است، اما این بیماری ممکن است رخ دهد. نوجوانان و بزرگسالانی که اضافه وزن دارند یا به سرعت اضافه وزن دارند ممکن است به بیماری بلونت مبتلا شوند

از کجا بفهمیم پا پرانتزی هستیم؟

بارزترین علامت پای پرانتزی این است که پاها به سمت بیرون خم می‌شود، حتی زمانی که ایستاده‌اید و مچ پاها و پاهای خود را کنار هم می‌گذارید یا راه می‌روید. همچنین ممکن است با انگشتان پا به سمت داخل راه بروید یا بدوید (که به آن انگشت کبوتر یا داخل پا می‌گویند) و ممکن است زانوها ناپایدار باشند. اگر به دلیل استئوآرتریت پای پرانتزی دارید، ممکن است درد، سفتی، تورم و کاهش دامنه حرکتی در مفاصل خود را تجربه کنید.

آیا پای پرانتزی در بزرگسالان قابل درمان است؟

اگر بزرگسالی هستید که پای پرانتزی دارید، این کشش 3 دقیقه‌ای می‌تواند به شما کمک کند تا پاهای خود را صاف کنید و دردی که ممکن است تجربه کنید را کاهش دهید. تنها چیزی که نیاز دارید یک صندلی است. اگر روی کف چوبی یا کف اتاق دراز می‌کشید، توصیه می‌کنیم برای جلوگیری از لیز خوردن کفش‌های کتانی بپوشید.

کشش برای پای پرانتزی

پشت یک صندلی بایستید و قسمت بالایی را برای حمایت نگه دارید.

هر پا را به طرفین باز کنید.

زانوهای خود را قفل کنید و پاهای خود را مستقیم به سمت جلو بگیرید.

کشش را در امتداد داخل ران خود به سمت زانوها و ساق پا احساس خواهید کرد.

وقتی در مقیاس درد شخصی خود بین 8 تا 9 رسیدید، کشش را به مدت 3 دقیقه نگه دارید.

به آرامی پاهای خود را به هم نزدیک کرده و کار را تمام کنید.

 توصیه می‌کنیم دو بار در روز، یک بار در صبح و یک بار در شب، این کشش را انجام دهید.

پای پرانتزی خفیف

نوزادان اغلب با پای پرانتزی (زانوی کمانی) به دنیا می آیند، زیرا در رحم در قسمت‌های تنگی قرار داشتند. زانوی کمانی به معنای انحنای زانوها به سمت بیرون است و فضای وسیعی را باقی می‌گذارد. پای پرانتزی خفیف وضعیتی است که کودکان نوپا به طور معمول تا سن 2 سالگی از آن خارج می‌شوند.

هیچ درمانی در نوزادان و کودکان نوپا لازم نیست مگر اینکه شرایط شدید باشد. اگر پای پرانتزی بعد از 2 سالگی ادامه یابد، درمان بستگی به علت بیماری دارد. درمان ممکن است شامل کفش‌های مخصوص، آتل‌ها، بریس‌ها، گچ ‌گیری، جراحی یا درمان وضعیتی باشد که باعث ایجاد زانوی پرانتزی شده است.

آیا می توان پای پرانتزی را به طور طبیعی اصلاح کرد؟

درمان پای پرانتزی بستگی به علت این بیماری دارد. گزینه‌های درمانی اولیه ممکن است شامل کفش های مخصوص، آتل، بریس یا گچ باشد.

جلوگیری از ابتلا به پای پرانتزی

هیچ راهی برای جلوگیری از خمیده شدن پاهای کودک وجود ندارد؛ اما ممکن است بتوانید از برخی شرایط که باعث ایجاد پاهای خمیده می‌شوند جلوگیری کنید. برای جلوگیری از راشیتیسم، مطمئن شوید که کودک ویتامین D و کلسیم کافی در رژیم غذایی خود دریافت می‌کند.

درمان پای پرانتزی چقدر طول می‌کشد؟

همانطور که کودک شروع به راه رفتن می‌کند، پاهای او باید شروع به صاف شدن کنند. این معمولا بین 11 تا 18 ماهگی رخ می‌دهد. در بیشتر موارد، این وضعیت جدی نیست و هیچ عارضه جانبی پایداری وجود ندارد. اگر پاهای فرزندتان تا ۲ سالگی صاف نشده است، با پزشک او تماس بگیرید.

اگر پاهای کودک هنوز تا سن 2 سالگی از این بیماری خارج نشده است، به متخصص حرکات اصلاحی مراجعه کنید آن‌ها می‌توانند یک معاینه فیزیکی انجام دهند، شرایط زمینه‌ای را بررسی کنند و درمان صحیح را تعیین کنند.