7 علت کمردرد در نوجوانان و کودکان

کمردرد معمولاً در سنین میان‌سالی و بالاتر به‌عنوان یک مشکل در نظر گرفته می‌شود، اما مطالعه‌ای در سال 2020 نشان داد که بیش از یک‌سوم از کودکان و نوجوانان کمردرد را در طی یک سال تجربه کرده‌اند و تقریباً 9 درصد از آنها کمردرد شدید را در همان دوره زمانی گزارش کردند.

کمردرد در نوجوانان و کودکان می‌تواند به دلیل چاقی، فعالیت‌های ورزشی شدید و استفاده از کوله‌پشتی سنگین در مدرسه اتفاق افتد.

این مقاله قصد دارد تا به بررسی علل احتمالی کمردرد در نوجوانان و کودکان بپردازد. همچنین علائم هشداردهنده‌ای را که نشان می‌دهد زمان تماس با پزشک فرزندتان فرارسیده است بررسی می‌کند.

آشنایی با انواع مختلف کمردرد در کودکان و نوجوانان

1.درد عضلانی در کودکان و نوجوانان

کمردرد عضلانی شایع‌ترین دلیل کمردرد در کودکان و نوجوانان است. این دردهای عضلانی  ممکن است باعث احساس درد و حساسیت در ناحیه کمر ک.دکان و نوجوانان شود.

این نوع کمردرد اغلب ناشی از کشیدگی عضلات و رباط‌ها و همچنین استفاده بیش از حد از عضلات اتفاق می‌افتد. به‌ویژه کودکانی که در تمام طول سال ورزش‌های شدید انجام می‌دهند، بیشتر در معرض خطر این آسیب‌ها هستند.

همچنین ناهنجاری‌های اسکلتی می‌تواند منجر به کمردرد در افراد در هر سنی شود و می‌تواند باعث ناراحتی طولانی‌مدت شود.

کودکانی که اضافه‌وزن دارند یا چاق هستند نیز می‌توانند به دلیل استرس و فشار بیش از حدی که وزن اضافی بر عضلات کمر، رباط‌ها و استخوان‌هایشان وارد می‌کند، در کمر خود درد داشته باشند.

تشخیص درد عضلانی

آزمایش‌هایی مانند عکس ایکس – ری، تصویربرداری MRI  و سایر آزمایش‌های تصویربرداری برای تشخیص کمردرد عضلانی خیلی کارساز نیستند. اگر فرزند شما علائم دیگری نداشته باشد، احتمالاً متخصص این آزمایشات را تجویز نخواهد کرد.

همچنین انجام این آزمایشات دارای معایبی مانند قرارگرفتن کودک در معرض پرتوهای خطرناک پزشکی است. پس اگر متخصص کودک شما این آزمایشات را برای فرزندتان تجویز نمود از او بپرسید که آیا انجام آنها واقعاً لازم است با خیر.

درمان دردهای عضلانی

کمردرد عضلانی معمولاً با استراحت‌کردن بهبود می‌یابد. استفاده از گرما و یخ نیز می‌تواند به تسکین درد کمک کند.

همچنین می‌توان در کوتاه‌مدت، از درمان‌هایی مانند فیزیوتراپی، تمرینات کششی، یوگا یا درمان با ماساژ بهره‌مند شد. بااین‌حال، این درمان‌ها ممکن است برای دردهای طولانی‌مدت کمر آن‌چنان کمک‌کننده نباشند.

2.شکستگی‌های فشاری در کودکان و نوجوانان

شکستگی‌های فشاری یا استرسی در ستون فقرات از علل شایع کمردرد در نوجوانان است. بااین‌حال، نوجوان شما ممکن است حتی متوجه نشود که دچار آسیب شده است، زیرا در این مدل شکستگی‌ها بروز علائم ممکن است زمان ببرد.

این شکستگی احتمالاً مانند دردی مبهم در محلی که شکستگی رخ‌داده است، احساس می‌شود. همچنین ممکن است درد هنگام حرکت بدتر شود و در هنگام استراحت احساس بهتری وجود داشته باشد.

انواع شکستگی‌های استرسی

شایع‌ترین نوع شکستگی ستون فقرات اسپوندیلولیز نامیده می‌شود. این عارضه یک آسیب استخوانی است که در ستون فقرات اتفاق می‌افتد.

این آسیب در نوجوانانی که ورزش‌هایی مانند ژیمناستیک را انجام می‌دهند که خم‌شدن مکرر به عقب (هایپر اکستنشن) در آنها اتفاق می‌افتد، شایع است.

هایپر اکستنشن مفصل چیست؟

اگر شکستگی استرسی در دو طرف ستون فقرات رخ دهد، می‌تواند منجر به ناپایداری آن شود. این وضعیت اسپوندیلولیستزیس یا «لغزش ستون فقرات» نامیده می‌شود و می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در ستون فقرات (مهره‌ها) شود.

نوجوانان مبتلا به این نوع شکستگی ممکن است متوجه سفتی در کمر و پاهای خود شوند که ممکن است بر توانایی راه‌رفتن آنها تأثیر بگذارد. اگر لغزش خیلی شدید باشد، نوجوان ممکن است دچار بی‌حسی و گزگز در کمر یا پاهای خود شود.

آیا کودک من به جراحی نیاز خواهد داشت؟

اکثر کودکان و نوجوانان مبتلا به اسپوندیلولیز نیازی به جراحی ندارند. بسیاری از بیماران جوان در واقع با درمان‌های غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، مراقبت‌های کایروپراکتیک و استفاده از بریس بهبود می‌یابند.

جراحی معمولاً برای کودکانی تجویز می‌شود که دردی طولانی‌مدت و شدید دارند که حتی پس از چندین ماه تلاش با روش‌های دیگر نیز از بین نمی‌رود.

همچنین کودکانی که لغزش‌های شدیدی دارند که منجر به ازدست‌دادن راستای طبیعی ستون فقراتشان می‌شود نیز ممکن است به جراحی نیاز داشته باشند. حتی با وجود درمان این عارضه، علائم شکستگی‌های فشاری یا استرسی ممکن است تا نوجوانی و بزرگسالی ادامه یابد.

3.مشکلات مربوط به دیسک در کودکان و نوجوانان

پارگی دیسک ستون فقرات زمانی رخ می‌دهد که بالشتک نرم بین دو مهره پاره شود. در این وضعیت مواد داخل دیسک به بیرون نفوذ کرده و باعث می‌شوند تا به اعصاب و نخاع فشار وارد شود.

آیا برآمدگی دیسک می‌تواند باعث کمردرد در کودکان و نوجوانان شود؟

در کودکان، مواد درون دیسک هنوز خاصیت الاستیکی خود را به‌خوبی حفظ کرده است، و این موضوع به ستون فقرات کمک می‌کند تا نیروهای غیرعادی را به‌خوبی کنترل کند. اما با بالارفتن سن، دیسک‌ها خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند و احتمال پارگی بیشتر می‌شود.

بااین‌حال، دیسک‌ها می‌توانند در صورت تجربه نیروهایی بیش از حد (مانند آسیب‌های تروماتیک یا ضربه‌های شدید) در کمر کودک پاره شوند. همچنین اگر دیسک‌ها ساختار غیرطبیعی داشته باشند، ممکن است پارگی راحت‌تر اتفاق بیفتد.

علائم پارگی دیسک عبارت‌اند از:

• درد پا
• بی‌حسی و گزگز در پاها
• ضعف پا
• مشکل در خم‌کردن یا صاف‌کردن ستون فقرات
• پارگی دیسک در کودکان و نوجوانان بسیار نادر است.

تشخیص و درمان مشکلات مربوط به دیسک

تصاویر MRI می‌تواند برای تشخیص پارگی دیسک بسیار مفیدتر از عکس‌های رادیولوژی باشد. پارگی دیسک معمولاً بدون جراحی قابل‌کنترل است. بااین‌حال، کودکان و نوجوانانی که درد شدید یا علائم آسیب عصبی را دارند ممکن است احتیاج به جراحی برای کاهش فشار روی عصب داشته باشند.

4.عفونت‌های ستون فقرات

خردسالان، کودکان و نوجوانان ممکن است دچار عفونت‌هایی شوند که ستون فقرات آنها را درگیر می‌کند. علائم این عفونت‌ها متفاوت است، اما می‌تواند شامل کمردرد، تب‌های خفیف، و احساس کلی بیماری (بی‌حالی) باشد.

مننژیت نخاعی

یکی از جدی‌ترین عفونت‌های ستون فقرات مننژیت است. این بیماری می‌تواند توسط باکتری‌ها، ویروس‌ها، قارچ‌ها و سایر میکروب‌ها ایجاد شود. مننژیت که توسط باکتری ایجاد می‌شود یک وضعیت اورژانس پزشکی محسوب می‌شود.

اگر کودک شما کمردرد و هر یک از این علائم مننژیت را دارد، فوراً به اورژانس مراجعه کنید:

• تب شدید
• گرفتگی گردن
• سردرد شدید
• حساسیت به نور
• تشنج
• استفراغ
• بی‌قراری یا تغییرات رفتار

تشخیص و درمان عفونت‌های ستون فقرات

تشخیص عفونت استخوان‌ها یا دیسک‌های ستون فقرات می‌تواند سخت باشد، اما برخی از موارد کلیدی وجود دارد که یک متخصص می‌تواند به‌وسیله آنها این عفونت‌ها را تشخیص دهد.

آزمایش‌ خونی که نشانه‌های عفونت یا نشانگرهای التهاب بالا را نشان می‌دهند، سرنخ‌هایی در مورد علت کمردرد کودک شما خواهند داد. از تصویربرداری‌ها نیز می‌توان برای کمک به تشخیص محل عفونت استفاده کرد.

اگر عفونت ناشی از باکتری باشد، کودک شما باید آنتی‌بیوتیک مصرف کند. ممکن است نیاز باشد که این داروها را از طریق تزریق‌های وریدی وارد بدن کودک شود تا مصرف خوراکی.

جراحی تنها در صورتی موردتوجه قرار می‌گیرد که عفونت به نخاع آسیب رسانده باشد، با آنتی‌بیوتیک بهبود نیابد یا عوارض دیگری ایجاد شود.

5.ناهنجاری‌های اسکلتی

اگر راستای ستون فقرات کودک شما غیرطبیعی باشد، می‌تواند باعث بروز کمردرد شود. این موضوع ممکن است ظاهر بدنی فرزندتان را نیز تغییر دهد. گاهی اوقات، بدشکلی‌ها به‌راحتی قابل‌مشاهده هستند، اما باعث بروز درد نمی‌شوند.

دو ناهنجاری اسکلتی ستون فقرات شایع در کودکان عبارت‌اند از:

اسکولیوز:

این عارضه باعث ایجاد انحنای S شکل در ستون فقرات می‌شود. وقتی از پشت به کمر نگاه می‌کنید، می‌توانید این تغییر شکل را ببینید.

کیفوز شوئرمن:

این وضعیت باعث خمیدگی شدید در ستون فقرات می‌شود. وقتی از پهلو به کمر نگاه می‌کنید می‌توانید خمیدگی آشکاری را ببینید.

متخصص می‌تواند انحنای ستون فقرات کودک شما را با گرفتن تصاویر اشعه ایکس یا MRI اندازه‌گیری کند.

آیا کودک من به جراحی نیاز خواهد داشت؟

اگرچه این دو عارضه بسیار متفاوت هستند، اما درمان‌های آنها تقریباً مشابه است. اگر بدشکلی شدید باشد، ممکن است کودک نیاز به استفاده از بریس کمری داشته باشد.

جراحی فقط برای بدشکلی‌های شدید در نظر گرفته می‌شود. بااین‌حال، تغییر شکل ستون فقرات ممکن است پس از جراحی باقی بماند، زیرا اصلاح کامل ستون فقرات می‌تواند مشکلات بیشتری نسبت به اصلاح جزئی ایجاد کند.

6.وجود تومورهای استخوانی در کودکان و نوجوانان

تومور استخوانی غیر سرطانی (خوش‌خیم) و سرطانی (بدخیم) می‌توانند در ستون فقرات ایجاد شوند. اگرچه تومورهای ستون فقرات یک علت بسیار نادر برای کمردرد در کودکان و نوجوانان هستند، اما متخصص فرزند شما هنوز ممکن است آنها را یک احتمال در نظر بگیرد.

برخی از تومورها درد زیادی ایجاد می‌کنند، درحالی‌که برخی دیگر ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند.

برخی از علائمی که ممکن است با کمردرد ناشی از تومور استخوانی در کودکان و نوجوانان رخ دهد، درد در شب، ابتلا بیش از حد به بیماری‌های عمومی یا کاهش وزن است.

اگر کودکی این علائم را داشته باشد، ممکن است پزشک بخواهد آزمایشاتی را برای جستجوی تومور تجویز کند.

درمان تومورهای ستون فقرات

درمان تومورهای ستون فقرات به نوع تومور بستگی دارد. حتی تومورهایی که سرطانی نیستند ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند زیرا می‌توانند منجر به تغییر شکل ستون فقرات شوند.

تومورهای سرطانی در ستون فقرات اغلب به ترکیبی از درمان‌ها از جمله داروها، پرتودرمانی و جراحی نیاز دارند.

7.عفونت‌های کلیه در کودکان و نوجوانان

اگر کودک شما مبتلا به عفونت کلیه باشد (که پیلونفریت نیز نامیده می‌شود) ممکن است از کمردرد شکایت کند. بیشتر عفونت‌های کلیه در کودکان ناشی از عفونت باکتریایی دستگاه ادراری (UTI) است که از مثانه به کلیه‌ها گسترش‌یافته است.

حدود سه کودک از هر 100 کودک هر سال به عفونت ادراری مبتلا می‌شوند. برخی از عواملی که شانس ورود یا ماندن باکتری‌ها در دستگاه ادراری را افزایش می‌دهند عبارت‌اند از:

• پوشیدن لباس‌های تنگ
• نشستن روی زمین حمام و یا وان
• پاک‌کردن کودک از پشت به جلو
• ادرارنکردن به‌اندازه کافی در طول روز
• ساختار غیرطبیعی دستگاه ادراری
• بیماری‌های سیستم عصبی
• بیماری ریفلاکس مثانه‌ای یا برگشت ادرار که زمانی رخ می‌دهد که ادرار به مجرای ادرار و کلیه‌ها برمی‌گردد.

علاوه بر کمردرد، کودکان ممکن است تب، تغییرات اشتها و درد شکم را نیز تجربه کنند. آنها همچنین ممکن است، احساس تکرر ادرار داشته باشند و در هنگام ادرارکردن احساس درد کنند.

درمان عفونت کلیه

برای تشخیص عفونت ادراری در کودک به نمونه ادرار نیاز است. اگر کودک شما مبتلا به عفونت ادراری تشخیص داده شود، باید آنتی بیوتی مصرف کند. کودکانی که نمی‌توانند قرص را قورت دهند، می‌توانند آنتی‌بیوتیک را به‌صورت مایع یا به‌صورت قرص جویدنی مصرف کنند و کودکان کمتر از 2 سال برای مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها به‌صورت داخل وریدی، باید به بیمارستان مراجعه کنند.

طول درمان این بیماری بستگی به‌شدت علائم دارد، اینکه آیا کودک قبلاً عفونت ادراری داشته است یا نه و چه مدت طول می‌کشد تا علائم از بین بروند.

آیا کودک من برای کمردرد نیاز به مراجعه به پزشک دارد؟

دلایل زیادی وجود دارد که ممکن است یک کودک را دچار کمردرد کند. این درد می‌تواند ناشی از مسئله‌ای جزئی مانند کشیدگی عضلانی باشد، یا ناشی از دلایلی جدی‌تر مانند تومور استخوانی.

اگرچه کمردرد بیشتر در بزرگسالان به وجود می‌آید؛ اما ممکن است در کودکان نیز اتفاق بیفتد و ناشی از یک علت جدی نیز باشد. این امر به‌ویژه در زمانی که کمردرد کودک در عرض چند روز بهتر نشود یا شروع به بدتر شدن کند بسیار اهمیت می‌یابد.

اگر فرزند شما:

• کمردرد دارد و سن او 4 سال یا کمتر است
• در شب درد دارد (مخصوصاً اگر او را از خواب بیدار کند)
• درد مداومی دارد که بیش از چند هفته ادامه دارد
• دردی در کمر دارد که به یک یا هر دو پا انتشار پیدا می‌کند

باید حتماً به متخصص مراجعه داشته باشید.

اگر کودک شما همراه با علائم زیر کمردرد دارد، باید فوراً به دنبال مراقبت‌های اورژانسی باشید:

• تب، لرز یا بی‌حالی
• کاهش وزن بدون فعالیت بدنی
• ضعف، بی‌حسی یا مشکل در راه‌رفتن
• مشکلات کنترل مثانه یا روده

کلام آخر

اگرچه کمردرد در کودکان و نوجوانان به‌اندازه بزرگسالان شایع نیست اما می‌تواند برای آنها مشکل‌ساز باشد. کودکانی که ورزش می‌کنند، کوله‌پشتی‌های سنگین را در مدرسه حمل می‌کنند یا دچار اضافه‌وزن هستند، بیشتر در معرض کمردرد قرار دارند.

آسیب‌های عضلانی، شکستگی‌های فشاری و پارگی دیسک از دلایل شایع کمردرد در جوانان هستند.

شرایط جدی‌تری مانند عفونت‌های ستون فقرات و تومورها نیز می‌تواند باعث کمردرد در کودکان شوند. در این موارد، معمولاً علاوه بر کمردرد، علائم دیگری که به‌عنوان «پرچم قرمز» در نظر گرفته می‌شود نیز وجود دارد.