مانند بسیاری از آسیبهای زانو، پارگی مینیسک میتواند دردناک و ناتوان کننده باشد. متأسفانه، کاملاً رایج است. در واقع، پارگی مینیسک یکی از شایعترین آسیبهای غضروف زانو است.
پس مینیسک چیست؟ این یک تکه غضروف در زانوی شماست که مفصل را حمایت و تثبیت میکند. از استخوانها در برابر سایش محافظت میکند؛ اما تنها چیزی که لازم است یک چرخش خوب زانو برای پاره شدن مینیسک است. در برخی موارد، تکهای از غضروف خرد شده شکسته شده و در مفصل زانو گیر میکند و باعث قفل شدن آن میشود.
پارگی مینیسک در ورزشهای تماسی مانند فوتبال و همچنین ورزشهای غیر تماسی که نیاز به پریدن و برش دارند مانند والیبال و فوتبال رایج است. آنها میتوانند زمانی اتفاق بیفتند که فرد هنگام دویدن به طور ناگهانی جهت خود را تغییر دهد و اغلب همزمان با سایر آسیبهای زانو مانند آسیب رباط صلیبی قدامی (ACL) رخ میدهد. پارگی مینیسک خطر ویژهای برای ورزشکاران مسنتر است زیرا مینیسک با افزایش سن ضعیف میشود. بیش از 40 درصد از افراد 65 سال یا بالاتر به آن مبتلا هستند.
فهرست مطالب
علائم پارگی مینیسک عبارتاند از:
درد در زانو
تورم
احساس ترکیدن در هنگام آسیب دیدگی
مشکل در خم کردن و صاف کردن پا
تمایل به گیر یا قفل شدن زانوی شما
در ابتدا ممکن است درد بد نباشد. حتی ممکن است با مصدومیت بازی کنید؛ اما به محض شروع التهاب، زانوی شما احتمالاً کمی درد خواهد داشت.
برای تشخیص پارگی مینیسک، پزشک شما را معاینه کامل میکند. آنها میخواهند جزئیاتی در مورد نحوه آسیب دیدگی شما بشنوند. اشعه ایکس ممکن است برای رد شکستگی استخوان و سایر مشکلات ضروری باشد. همچنین ممکن است نیاز به اسکن MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی) داشته باشید که امکان ارزیابی دقیقتر غضروف زانو را فراهم میکند.
درمان پارگی مینیسک به اندازه و محل پارگی بستگی دارد. سایر عوامل مؤثر بر درمان شامل سن، سطح فعالیت و صدمات مرتبط است. قسمت بیرونی مینیسک که اغلب به عنوان «منطقه قرمز» نامیده میشود، بهبودی خوبی دارد و گاهی اوقات اگر پارگی کوچک باشد، میتواند خود به خود بهبود یابد. در مقابل، دو سوم داخلی مینیسک که به «منطقه سفید» معروف است، خون خوبی ندارد. اشکهای این ناحیه به خودی خود بهبود نمییابند زیرا این ناحیه فاقد رگهای خونی برای وارد کردن مواد مغذی شفابخش است.
خوشبختانه، همه پارگیهای مینیسک نیاز به جراحی ندارند. اگر زانوی شما قفل نمیشود، ثابت است و علائم برطرف میشود، درمان غیر جراحی ممکن است کافی باشد. برای سرعت بخشیدن به بازیابی، میتوانید:
به زانو استراحت دهید. اگر زانو دردناک است، فعالیتها را به پیادهروی محدود کنید. برای کمک به تسکین درد از عصا استفاده کنید.
برای کاهش درد و تورم زانوی خود را یخ بزنید. این کار را به مدت 15-20 دقیقه هر 3-4 ساعت به مدت 2-3 روز یا تا زمانی که درد و تورم از بین برود، انجام دهید.
زانوی خود را فشرده کنید. برای کنترل تورم از یک باند کشی یا یک آستین نوع نئوپرن روی زانوی خود استفاده کنید.
زمانی که نشستهاید یا دراز کشیدهاید، زانوی خود را با یک بالش زیر پاشنه بلند کنید.
داروهای ضد التهابی مصرف کنید. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، مانند Advil، Aleve، یا Motrin، به کاهش درد و تورم کمک میکنند. با این حال، این داروها میتوانند عوارض جانبی مانند افزایش خطر خونریزی و زخم داشته باشند. آنها فقط باید گاهی اوقات استفاده شوند، مگر اینکه پزشک به طور خاص خلاف آن را بگوید.
از تمرینات کششی و تقویتی برای کمک به کاهش استرس به زانو استفاده کنید. از پزشک خود بخواهید که یک فیزیوتراپیست را برای راهنمایی توصیه کند.
از فعالیتهای ضربهای مانند دویدن و پریدن خودداری کنید.
با این حال، این درمانهای محافظه کارانه همیشه کافی نیستند. اگر پارگی بزرگ، ناپایدار باشد یا باعث ایجاد علائم قفل شدگی شود، ممکن است برای ترمیم یا برداشتن لبههای ناپایدار، جراحی لازم باشد. این روش معمولاً بسیار ساده است و اغلب میتوانید همان روز به خانه بروید. در صورت انجام تعمیر، ممکن است پس از آن به یک بریس برای محافظت نیاز داشته باشید.
برای 85٪ تا 90٪ از افرادی که برای پارگی مینیسک تحت عمل جراحی قرار میگیرند، نتایج کوتاه مدت خوب تا عالی است؛ اما در دراز مدت، افرادی که آسیب دیدگی مینیسک بزرگی دارند که قابل ترمیم نیست، ممکن است در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به آرتروز زانو باشند.
زمان بهبودی زانوی شما به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله شدت پارگی مینیسک شما. بهبودی کامل پس از جراحی ممکن است 4 تا 6 هفته طول بکشد، بسته به نوع عمل انجام شده و همچنین عوامل دیگر؛ اما به خاطر داشته باشید که افراد نیز با سرعت های متفاوتی بهبود مییابند. در بیشتر موارد از فیزیوتراپی پس از جراحی برای به حداقل رساندن عوارض و سرعت بخشیدن به بهبودی استفاده میشود.
اگر تیم پزشکی شما موافق باشد، میتوانید فعالیت جدیدی را انجام دهید که درد زانو را در حین بهبودی تشدید نکند. به عنوان مثال، دوندگان میتوانند شنا را امتحان کنند.
هر کاری انجام میدهید، عجله نکنید. سعی نکنید به سطح قبلی فعالیت بدنی خود بازگردید تا زمانی که:
میتوانید بدون درد زانوی خود را به طور کامل خم کرده و صاف کنید.
هنگام راه رفتن، دویدن، دوی سرعت یا پرش، هیچ دردی در زانو احساس نمیکنید.
زانوی شما دیگر متورم نیست.
زانوی آسیب دیده شما به اندازه زانوی آسیب ندیده شما قوی است.
اگر استفاده از زانوی خود را قبل از بهبودی شروع کنید، ممکن است باعث آسیب بیشتر شود.
پیشگیری از پارگی مینیسک سخت است زیرا معمولاً در نتیجه تصادف است؛ اما برخی اقدامات احتیاطی ممکن است خطر آسیب دیدگی زانو را کاهش دهد. باید:
با تمرینات منظم عضلات ران خود را قوی نگه دارید.
قبل از شرکت با فعالیتهای سبک بدن خود را گرم کنید
بین تمرینات به بدن خود زمان استراحت بدهید. عضلات خسته میتوانند خطر آسیب را افزایش دهند.
اطمینان حاصل کنید که کفشهای شما از ساپورت کافی برخوردار بوده و به درستی مناسب هستند.
انعطاف پذیری را حفظ کنید.
هرگز شدت تمرین خود را به طور ناگهانی افزایش ندهید. تغییرات را به آرامی انجام دهید.
پارگی مینیسک اغلب در طول معاینه فیزیکی قابل تشخیص است. پزشک ممکن است زانو و پای شما را در موقعیتهای مختلف حرکت دهد، راه رفتن شما را تماشا کند و از شما بخواهد که برای کمک به مشخص کردن علت علائم و نشانههای شما چمباتمه بزنید.
اشعه ایکس. از آنجایی که مینیسک پاره شده از غضروف تشکیل شده است، در اشعه ایکس نشان داده نمیشود؛ اما اشعه ایکس میتواند به رد سایر مشکلات زانو که باعث علائم مشابه میشود کمک کند.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI). این از یک میدان مغناطیسی قوی برای تولید تصاویر دقیق از هر دو بافت سخت و نرم داخل زانو استفاده میکند. این بهترین مطالعه تصویربرداری برای تشخیص پارگی مینیسک است.
در برخی موارد، پزشک ممکن است از ابزاری به نام آرتروسکوپ برای بررسی داخل زانو استفاده کند. آرتروسکوپ از طریق یک برش کوچک در نزدیکی زانوی شما وارد میشود.
این دستگاه حاوی یک نور و یک دوربین کوچک است که تصویر بزرگ شدهای از داخل زانوی شما را روی مانیتور ارسال میکند. در صورت لزوم، ابزارهای جراحی را میتوان از طریق آرتروسکوپ یا از طریق برشهای کوچک اضافی در زانوی شما برای اصلاح یا ترمیم پارگی وارد کرد.
درمان پارگی مینیسک بسته به نوع، اندازه و محل پارگی شما اغلب به صورت محافظه کارانه شروع میشود.
مشکلات مرتبط با آرتروز اغلب با گذشت زمان با درمان آرتروز بهبود مییابند، بنابراین جراحی معمولاً اندیکاسیون ندارد. بسیاری از پارگیهای دیگر که با قفل شدن یا انسداد حرکت زانو مرتبط نیستند با گذشت زمان کمتر دردناک میشوند، بنابراین نیازی به جراحی نیز ندارند.
پزشک ممکن است توصیه کند:
از فعالیتهایی که باعث تشدید درد زانو شما میشود، خودداری کنید، به خصوص هر فعالیتی که باعث چرخش زانوی شما میشود. اگر درد شما شدید است، استفاده از عصا میتواند فشار را از روی زانوی شما کم کند و باعث بهبودی شود.
یخ میتواند درد و تورم زانو را کاهش دهد. از یک بسته سرد، یک کیسه سبزیجات یخ زده یا یک حوله پر از تکههای یخ برای حدود 15 دقیقه هر بار استفاده کنید و زانوی خود را بالا نگه دارید. این کار را هر 4 تا 6 ساعت یک یا دو روز اول و سپس هر چند وقت یکبار انجام دهید.
مسکنهای بدون نسخه نیز میتوانند به کاهش درد زانو کمک کنند.
فیزیوتراپی میتواند به تقویت عضلات اطراف زانو و پاها کمک کند تا به تثبیت و حمایت از مفصل زانو کمک کند.
اگر علیرغم درمان توانبخشی زانوی شما همچنان دردناک است یا اگر زانوی شما قفل میشود، پزشک ممکن است جراحی را توصیه کند. گاهی اوقات امکان ترمیم پارگی مینیسک، به خصوص در کودکان و بزرگسالان وجود دارد.
اگر پارگی قابل ترمیم نباشد، مینیسک ممکن است با جراحی، احتمالاً از طریق برشهای کوچک با استفاده از آرتروسکوپ، بریده شود. پس از جراحی، برای افزایش و حفظ قدرت و ثبات زانو باید تمریناتی انجام دهید.
اگر آرتروز پیشرفته و دژنراتیو دارید، پزشک ممکن است تعویض مفصل زانو را توصیه کند. برای افراد جوانتری که علائم و نشانههای پس از جراحی دارند اما آرتروز پیشرفته ندارند، پیوند مینیسک ممکن است مناسب باشد. این جراحی شامل پیوند مینیسک از جسد است.