بیماری ژنووارم و اثر تمرینات ترکیبی

بیماری ژنو واروم چیست؟

بیماری ژنو واروم (Genu Varum) که به آن پای پرانتزی نیز گفته می‌شود، یک حالت است که معمولاً به شکل خمیدگی و انحراف زانوها به سمت خارج بروز پیدا می‌کند. این حالت ممکن است به صورت یک وضعیت طبیعی در دوران رشد کودکان ظاهر شود و در بسیاری از موارد بدون نیاز به درمان خود به خود بهبود می‌یابد. اما در بعضی از موارد، به عنوان نتیجه‌ای از عوامل مختلف مانند نقص‌های ساختاری استخوانی، ناهنجاری‌های ماهیچه‌ای یا مشکلات مربوط به سیستم عضلانی-اسکلتی مثل آرتروز، نیاز به تشخیص و درمان دارد.

بی ثباتی ساختاری مفصل زانو با تاثیر بر مفاصل ران و مچ پا منجر به ناهماهنگی اندام تحتانی می شود که باعث تغییر شکل ساختاری مفصل زانو، آسیب به رباط ها یا غضروف اطراف و آرتروز زانو می شود. بیماری ژنو واروم یک ناهنجاری شایع در اندام تحتانی است. در زنان یائسه میانسال، به ویژه آن‌هایی که به ضعف عضلانی و کاهش تراکم استخوان مبتلا هستند، این بیماری به سرعت پیشرفت می کند که ممکن است منجر به درد، از دست دادن عملکرد و کاهش کیفیت زندگی شود.

در افراد مبتلا به بیماری ژنو واروم، فشار بر روی عضلات زانو به دلیل انحراف داخلی کشکک و چرخش میانی استخوان ران افزایش می‌یابد که منجر به ضعف عضله زانو می‌شود. این تغییر شکل‌های ساختاری و عدم تعادل ماهیچه‌ای باعث تغییر شکل چرخشی استخوان درشت نی و تالیپس واروس می‌شود.

دلایل بروز بیماری ژنو واروم

بیماری ژنو واروم یا پای پرانتزی به عوامل مختلفی بستگی دارد. در زیر برخی از علل شایع بروز این بیماری پرداخته‌ایم:

• عوامل طبیعی در دوران رشد: در دوران رشد، بیماری ژنو واروم ممکن است به عنوان یک اختلال موقت در کودکان ظاهر شود. این مشکل معمولاً در طولانی مدت به طور خودی رفع خواهد شد.
• کمبود ویتامین دی و کلسیم: کمبود ویتامین دی و کلسیم در دوران رشد می‌تواند به تضعیف استخوان‌ها و بروز بیماری ژنو واروم منجر شود.
• مشکلات ساختاری: برخی از مشکلات ساختاری استخوانی و ماهیچه‌ها می‌توانند به بیماری ژنو واروم شوند. مثلاً نقص‌های استخوانی مانند استئومالاسی، دیسپلازی استخوان و غیره.
• بیماری‌های ماهیچه‌ای: برخی از بیماری‌های ماهیچه‌ای مانند میوپاتی‌ها (افتالمی) و سندرم‌های ماهیچه‌ای نادر ممکن است باعث بروز بیماری ژنو واروم شوند.
• بیماری‌های مرتبط با سیستم ایمنی: برخی از بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید، بیماری‌های التهاب مفاصل و سیستمیک، سندرم‌های کانکس و غیره می‌توانند علت بیماری ژنو واروم باشند.
• عوامل نژادی: در برخی از نژادها، مانند آفریقایی‌ها، بیماری ژنو واروم بصورت طبیعی و شایع‌تر دیده می‌شود.

علائم بیماری ژنو واروم

علائم و نشانه‌های بیماری ژنو واروم (پای پرانتزی) ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. انحراف قوس پا به سمت خارج: یکی از علائم اصلی بیماری ژنو واروم، انحراف قوس پا به سمت خارج است. به عبارت دیگر، زانوها خمیده می‌شوند و فاصله بین زانوها در بخش‌های بالا و پایین زیاد می‌شود.

2. فاصله بین زانوها: فاصله بین دو زانو در حالت طبیعی کمتر است، اما در بیماری ژنو واروم این فاصله افزایش می‌یابد و زانوها به هم نزدیک نیستند.

3. شکل پرانتزی پا: با توجه به انحراف قوس پا به سمت خارج، پای بیمار ممکن است شبیه به شکل پرانتز به نظر برسد.

4. ایجاد مشکل در هنگام راه رفتن: بیماران ممکن است دچار مشکلات در راه رفتن باشند، به ویژه زمانی که به بیماری ژنو واروم حاد مبتلا شوند.

 5. درد: در بعضی موارد، بیماران ممکن است منطقه زانوها و پاها، احساس درد داشته باشند. به خصوص در صورت وجود ناهنجاری‌های ساختاری یا اسکلتی.

مهم است بدانید که بیماری ژنو واروم ممکن است در برخی از موارد به عنوان یک اختلال جزئی در دوران رشد کودکان ظاهر شود و بدون نیاز به درمان خود به خود بهبود یابد. با این حال، در صورت وجود علائم مزمن، شدید یا نگران‌کننده، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید تا علت بیماری تشخیص داده شود و درمان مناسب تعیین گردد.

روش های معمول درمان ژنو واروم

در صورتی که بیماری ژنو واروم در بزرگسالان تشخیص داده شود، ممکن است نیاز به مداخله درمانی مانند موارد زیر باشد:

• درمان تحت نظر پزشک متخصص: در صورتی که بیماری ژنو واروم ناشی از عواملی مانند کمبود ویتامین دی، کمبود کلسیم، بیماری های مربوط به استخوان‌ها و ماهیچه‌ها یا عوامل دیگر باشد، پزشک متخصص ممکن است درمانی مبتنی بر علت بیماری را تجویز کند.
• فیزیوتراپی: فیزیوتراپی و تمرینات مناسب می‌تواند به تقویت عضلات پا و اصلاح قوس پاها کمک کند. تمرینات تقویتی، کشش عضلات و تمرینات تعادل و کنترل حرکتی می‌تواند مؤثر باشد.
• استفاده از ارتزها: در برخی موارد، استفاده از ارتزها (از جمله ارتزهای پاها) می‌تواند به تصحیح وضعیت قوس پاها کمک کند.
• عمل جراحی: در صورتی که عوامل ساختاری مانند ناهنجاری‌های استخوانی یا ماهیچه‌ها وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به روش‌های جراحی باشد.

مهم است که درمان بیماری ژنو واروم توسط پزشک متخصص یا تیم درمانی صورت گیرد، زیرا تشخیص علت و شدت بیماری و وضعیت فرد در درمان بیماری بسیار موثر است.

تاثیر ورزش درمانی ترکیبی در بهبود بیماری ژنو واروم

ورزش درمانی گزینه‌ای مناسب برای بهبود عملکرد زانو و تراز اندام‌های تحتانی است. یک برنامه ورزشی مناسب یک استراتژی ارزشمند برای کاهش درد ناشی از اختلالات اسکلتی عضلانی است و افزایش فعالیت بدنی می تواند یک عامل خطر آفرین مهم، یعنی سبک زندگی یکجا نشینی را که باعث تشدید درد می شود، حذف کند.

در یکی از مطالعات صورت گرفته در رابطه با بیماری ژنو واروم، نتایج نشان داد که تمرینات قدرتی اندام تحتانی روشی موثر برای کاهش زانو درد و بهبود عملکرد بدنی است. تمرینات عصبی عضلانی نقش بسیار مهمی در بهبود هم‌ترازی بین تنه و اندام تحتانی دارد. با این حال، تنها تعداد کمی از نویسندگان تاثیر تمرینات قدرتی را بر بهبود ساختار و بهبود عملکرد بدنی و قدرت عضلانی مورد مطالعه قرار داده‌اند. در مطالعه حاضر، برنامه تمرین ترکیبی پس از 3 ماه، باعث بهبود در گروه بیماران مبتلا به ژنو واروم  شد. این نتایج نشان می‌دهند که تمرینات ورزشی ترکیبی می‌تواند تغییرات معنی‌داری در شدت بیماری را ایجاد کنند.

علاوه بر این، در این مطالعه، تمرینات ورزشی ترکیبی تاثیر مثبتی بر کاهش درد بیماران ژنو واروم داشت. این یافته با نتایج گزارش شده توسط برخی مطالعات دیگر که نشان داده‌اند تمرینات تقویتی عضلات چهار سر ران و تمرینات عصبی عضلانی به کاهش درد زانو کمک می‌کنند، همخوانی دارد.

نتایج

تمرینات ورزشی ترکیبی می‌تواند در درمان بیماری ژنو واروم مفید باشد. این نوع از تمرینات شامل تمرینات قدرتی، تعادل، انعطاف‌پذیری و تمرینات هوازی است که به طور جامع بر روی عضلات و ساختارهای مرتبط با پا و زانو تاثیر می‌گذارد. این تمرینات به تقویت عضلات، بهبود تعادل و استحکام اسکلتی کمک می‌کنند و می‌توانند تاثیر مثبتی در درمان و کاهش علائم بیماری ژنو واروم داشته باشند. برخی از انواع تمرینات ورزشی ترکیبی که می‌تواند مفید باشد عبارتند از:

1. تمرینات قدرتی: تمریناتی که برای تقویت عضلات پا از جمله ران، مچ پا و عضلات تنه اعمال می‌شوند. این تمرینات شامل حرکات مانند پرس ساق پا، پرس ران، پرس مچ پا و خم و دراز کردن پاها هستند.

2. تمرینات تعادل: تمریناتی که برای بهبود تعادل و کنترل حرکتی پاها انجام می‌شوند. مثالهایی از این تمرینات شامل پرش روی یک پا، راه رفتن روی راهروی تعادل و غیره هستند.

3. تمرینات انعطاف‌پذیری: تمریناتی که به بهبود انعطاف‌پذیری عضلات و مفاصل پا کمک می‌کنند. مثالهایی از این تمرینات شامل خم و راست کردن زانوها، کشش عضلات ران و مچ پا هستند.

4. تمرینات هوازی: تمریناتی که برای بهبود ظرفیت قلب و عروق و استقامت عضلات انجام می‌شوند. مثالهایی از این تمرینات شامل دویدن، شنا، دوچرخه‌سواری و تمرینات هوازی در آب (مانند شنا) هستند.

بهتر است قبل از شروع هر برنامه تمرینی ورزشی، با پزشک یا متخصص ورزشی مشورت کنید. آنها می‌توانند برنامه تمرینی مناسب را بر اساس وضعیت شما تعیین کنند و راهنمایی لازم را برای انجام تمرینات صحیح و ایمن ارائه دهند.