“راستای قامتی” یا “پوسچر” موقعیت بدن شما هنگام ایستادن یا نشستن است. راستای قامتی نشان میدهد که ستون فقرات، سر، شانهها و باسن شما در چه موقعیتی قرار دارد.
در ابتدا باید این نکته را بگوییم که هیچ وضعیت “کامل” و ایدهآلی وجود ندارد، همانطور که هیچ بدن کامل و بینقصی وجود ندارد. پوسچر خوب به داشتن ستون فقرات خنثی اشاره دارد، یعنی گروههای عضلانی، مفاصل و رباطهای شما بهگونهای در یک راستا قرار گرفتهاند که استرس وارده به آنها در کمترین حالت باشد. راستای قامتی مناسب انعطافپذیری بدن را حفظ میکند، خستگی در اندامهای بدن را کاهش میدهد و به حفظ تعادل مناسب کمک میکند.
اگر راستای قامتی یا پوسچر شما ناهماهنگ باشد، میتواند منجر به موارد زیر شود:
کشیدگی عضلات یا مفاصل
درد گردن، سر یا کمر
آسیب احتمالی در حین ورزش، کار یا سایر فعالیتها
راستای قامتی نامناسب یا خارج از تراز، امری بسیار شایع است. این موضوع میتواند ظاهر، اعتمادبهنفس و سلامت عمومی شما را تحتتأثیر قرار دهد؛ اما خبر خوب این است که میتوانید وضعیت بدنی خود را با تمرینات مناسب بهبود بخشید.
در ادامه چهار نوع رایج ناهنجاری قامتی یا پوسچر نامناسب و راهکارهایی که میتوانید برای اصلاح یا جبران آنها انجام دهید را با هم بررسی میکنیم.
فهرست مطالب
عادتکردن به راستای قامتی نامناسب بسیار آسان است و افراد اغلب بدون اینکه درمورد آن آگاهی داشته باشند و یا فکر کنند، به آن دچار میشوند. کافی است هنگام راهرفتن، سر خود را به مدت زیادی به سمت پایین و صفحهنمایش کوچک گوشی خم کنید، یا روی صندلی بهصورت خمیده بنشینید یا یک کولهپشتی سنگین را برای مدت طولانی حمل کنید.
و یا حتی ممکن است حرکات تکراری اشتباهی را در محل کار خود انجام دهید. پس از مدتی، همه این عوامل میتواند منجر به ناهنجاریهای قامتی و پوسچر نامناسب شود.
اضافه وزن یا باردار بودن و پوشیدن کفش های بی کیفیت یا کفش های پاشنه بلند نیز میتواند باعث ایجاد ناهنجاری های قامتی و پوسچر نامناسب شود.
گاهی اوقات ریشه این ناهنجاری های قامتی در عارضههای اسکلتی و عضلانی است که ممکن است به طور مادرزادی در فرد وجود داشته باشد؛ مانند اسکولیوز (انحراف جانبی ستون فقرات) یا کوتاهی یک پا نسبت به پای دیگر که این موارد میتواند بر پوسچر تأثیرگذار باشد. در ادامه میخواهیم چند نمونه از این ناهنجاری های قامتی را با هم بررسی کنیم.
وضعیت سر به جلو زمانی اتفاق میافتد که لاله گوشها جلوتر از خط عمود شده بر وسط بدن قرار گیرد. در حالت طبیعی اگر بدن شما در یک راستا باشد، باید گوشها و شانههای شما با خط عمودی وسط بدن در یک راستا قرار گیرد.
Tech neck، Text Neck و Nerd Nerd نامهای دیگری برای وضعیت سر جلو هستند. این ناهنجاری اغلب از خمشدن زیاد روی تلفن همراه یا رایانه یا روی فرمان به هنگام رانندگی زیاد ناشی میشود.
این ناهنجاری همچنین میتواند ناشی از روند پیری باشد، زیرا در روند پیری، بدن کمکم قدرت عضلانی قسمت بالایی ستون فقرات خود را از دست میدهد.
کیفوز به انحنای اغراقآمیز قسمت فوقانی کمر (ستون فقرات سینهای) اشاره دارد. در این ناهنجاری، شانهها به سمت جلو گرد میشوند. به این عارضه قوز نیز میگویند.
پوکیاستخوان (نازک شدن استخوانها) نیز میتواند باعث گرد شدن شانهها شود؛ زیرا استخوانهای ستون فقرات شما با افزایش سن ضعیف میشوند. این عارضه اغلب در زنان مسن دیده میشود. سایر علل مرتبط با سن عبارتاند از تخریب دیسکهای ستون فقرات یا مهرهها.
افراد جوانتر ممکن است در نتیجه بیماریهایی مانند فلج اطفال یا بیماری شوئرمن، عفونت، شیمیدرمانی یا پرتودرمانی برای درمان سرطان دچار کیفوز شوند.
Swayback که لوردوز یا هایپرلوردوز نیز نامیده میشود، زمانی اتفاق میافتد که باسن و لگن شما به سمت جلو و به سمت خط وسط بدن شما متمایل میشود.
در این حالت، کمر شما از پشت یک انحنای اغراقآمیز به سمت داخل پیدا میکند، بهطوریکه وقتی ایستادهاید به نظر میرسد که به سمت عقب خم شدهاید و شکمتان بیرونزده است.
نشستن زیاد میتواند باعث ایجاد swayback یا لوردوز شود؛ زیرا این حالت میتواند باعث سفتشدن عضلات پشتی و کمری شود. نشستن طولانیمدت همچنین میتواند عضلات شکم و باسن را ضعیف کند. در هر دو مورد، عضلات مرکزی یا عضلات کور که کمر شما را تثبیت میکنند و نقش حمایتی از ستون فقرات دارند، ضعیف میشوند.
علل دیگر بهوجودآمدن این ناهنجاری ممکن است چاقی، آسیب، شرایط عصبی عضلانی، و ناهنجاریهای ستون فقرات و مهرههای شما باشد.
پشت صاف وضعیتی است که در آن انحنای طبیعی پایین ستون فقرات شما مقداری از انحنای خود را از دست میدهد. در این ناهنجاری کمر شما صاف به نظر میرسد و به جلو خم میشوید.
این ناهنجاری میتواند در بدو تولد وجود داشته باشد، یا میتواند ناشی از برخی از انواع جراحی کمر یا شرایط دژنراتیو ستون فقرات، از جمله اسپوندیلیت آنکیلوزان (آرتریت التهابی)، دژنراسیون دیسک، و فشردهسازی مهرهها باشد. پشت صاف میتواند ایستادن طولانیمدت را برای شما دردناک کند.
حالت بهینه یا کارآمد وضعیت بدنی باعث میشود که ستون فقرات شما با سر و اندام شما در یک راستا باشد.
اگر یک خط شاقول را از نمای پهلو در نظر بگیریم، این خط باید درست از سر، وسط گوشها، شانهها، مرکز زانوی شما و وسط مچ پا عبور کند. درواقع منظور از عبارت “صاف ایستادن” دقیقاً همین وضعیت است.
از نظر فیزیکی، همترازی مناسب ستون فقرات به این معنی است که عضلات و استخوانهای شما در تعادل هستند و از بدن شما در برابر آسیب یا فشارهایی که ممکن است باعث انحطاط عضلات یا مفاصل شود، محافظت میکنند. این موضوع به بدن کمک میکند تا برای ایستادن در برابر نیروی گرانش کارآمدتر عمل کند.
ناهنجاریهای اسکلتی عضلانی میتواند منجر به انواع مشکلات فیزیکی متعددی شود، از کمردرد گرفته تا درد در مفصل گیجگاهی فکی، عدم تعادل و کمانی شدن پاها.
در ادامه برخی از اثرات خاص برای هر نوع ناهنجاری آورده شده است.
اثرات وضعیت سر به جلو از گردن درد، سفتی و سردرد تا ارتباط با نرخ مرگومیر بالاتر برای مردان و زنان مسن متغیر است.
ناهنجاری سر به جلو عضلات و رباطها و تاندونهای حمایتکننده در جلوی گردن شما را سفت و کوتاه و درعینحال ساختارهای عضلانی پشت گردن شما را کشیده میکند.
یک مطالعه در سال 2019 از دانشجویان سالم نشان داد که وضعیت سر به جلو، تحرک ستون فقرات قفسه سینهای را کاهش میدهد و منجر به کاهش عملکرد تنفسی میشود.
بیشتر به جلو خم شوید، وزن و فشار بیشتری بر روی ستون فقرات خود وارد میکنید. یک مطالعه در سال 2014 نیروی خمکردن گردن به جلو را در درجات مختلف محاسبه کرد.
در حالت خنثی، وزن سر شما بین 4.5 تا 5.5 کیلوگرم است. هنگامی که وضعیت روبهجلوی شما 15 درجه خارج از تراز باشد، نیروی وارد بر ستون فقرات به 12 کیلوگرم افزایش مییابد. در 45 درجه جلو به 22 کیلوگرم و در 60 درجه جلو به 27 کیلوگرم افزایش مییابد.
کیفوز شکل شدیدتری از وضعیت سر به جلو است. میزان خمیدگی شما تعیینکننده میزان درد و اختلال در عملکرد شما در این ناهماهنگی است.
هنگامی که بهشدت خمیدهاید، راهرفتن سختتر میشود و خطر سقوط و جراحت در شما افزایش مییابد. خطر شکستگی استخوان در زنان مسن مبتلا به هایپرکیفوزیس 70 درصد افزایش مییابد.
کیفوز بر تحرک و مرگومیر افراد مسن تأثیر میگذارد. تخمین زده میشود که کیفوز 20 تا 40 درصد از مردان و زنان مسن را تحتتأثیر قرار دهد و زاویه کیفوز همچنان با افزایش سن افزایش مییابد.
هنگامی که ستون فقرات شما در حالت چرخش قرار میگیرد، ممکن است باعث کمردردی شود که بر توانایی حرکت شما تأثیر میگذارد.
Swayback همچنین خطر ابتلا به آسیبهای کمر و لگن و سایر آسیبهای اسکلتی عضلانی مانند تحلیل دیسک را افزایش میدهد. هایپرلوردوز ممکن است باعث شود که در ناحیه گردن و کمردرد داشته باشید.
سندرم کمر صاف ممکن است ایستادن بدون درد در ناحیه ران و لگن را برای شما سخت کند. همچنین ممکن است باعث شود تا گردن و کمردرد داشته باشید.
هر چه مدت طولانیتری بایستید، درد و خستگی افزایش مییابد. راهرفتن نیز ممکن است دشوار باشد و باعث درد پا و احساس ضعف شود.
اولین قدم در اصلاح وضعیت بدنی خودآگاهی از عادات روزمره است که ممکن است بر نحوه ایستادن، نشستن یا درازکشیدن شما تأثیر بگذارد. بهعبارتدیگر، به نحوه انجام حرکاتتان توجه داشته باشید و حواستان به کاری باشد که در فعالیتهای روزانه خود انجام میدهید.
گاهی اوقات “درمان” بسیار ساده است:
نحوه ایستادن خود را تغییر دهید.
صندلی و نحوه نشستن خود را عوض کنید.
موقعیتی را که در آن به تلفن همراه خود نگاه میکنید تغییر دهید.
یک تشک جدید بخرید.
سایر اصلاحات کلی عبارتاند از:
بهجای کفشهای پاشنهبلند، کفشهای تخت، گوِهدار یا سایر کفشهای حمایتکنندهتر را انتخاب کنید.
عمیقتر نفس بکشید.
پیادهروی بهصورت مناسب را تمرین کنید.
اگر وضعیت نامناسب شما آزاردهنده یا به طور قابلتوجهی مشکلساز است، به پزشک یا سایر متخصصان حرکات اصلاحی مراجعه کنید تا مشخص شود که چه چیزی باعث ایجاد این مشکل شده است. گاهی ممکن است که متخصص ریشه این ناهنجاری را در یک بیماری زمینهای که قابلدرمان است، مانند پوکیاستخوان یا آرتریت، تشخیص دهد.
یک متخصص حرکات اصلاحی میتواند به شما کمک کند تا حرکات کششی و تمریناتی را برای تقویت گروههای عضلانی انجام دهید و به شما کمک میکند بهدرستی بایستید یا بنشینید.
متخصص حرکات اصلاحی میتواند وضعیت شما را بررسی کند و نظارت کند که آیا تمرینات را بهدرستی انجام میدهید یا خیر.
تمرینات و حرکات کششی زیادی وجود دارد که برای وضعیت بدن و تعادل مفید است. احتمالاً با یک جستجوی ساده مواردی را پیدا خواهید کرد که مطابق با برنامه و توانایی شما باشد.
برای برخی از انواع مشکلات وضعیت بدن، پزشک ممکن است به شما توصیه کند که از یک دستگاه اصلاحکننده وضعیت بدن استفاده کنید. بهعنوانمثال، یک بریس وضعیتی و نوارچسب ممکن است به کاهش هایپرکیفوز کمک کند. یا تجویز کفش و کفی مناسب میتواند به یکسان کردن طول پای شما کمک کند تا راهرفتن شما را بهبود بخشد و به شما کمک کند صافتر بایستید.
تراز مناسب ستون فقرات، یعنی نگهداشتن گوشهای شما در راستای خط وسط بدن، کارآمدترین راهحل برای حفظ انرژی و عدم واردشدن استرس اضافی به گروههای عضلانی بدن است. اما ایجاد عاداتی که منجر به ناهنجاریهای اسکلتی و عضلانی در راستای بدنی میشود، آسان است، بهخصوص برای افرادی که تمام روز پشت کامپیوتر مینشینند یا ساعتها به تلفن همراه نگاه میکنند. روند پیری همچنین میتواند منجر به ازدستدادن تراکم استخوان ها و مشکلات وضعیت بدن شود؛ زیرا با بالارفتن سن، توانایی حمایت در برخی از گروههای عضلانی از دست میرود. بنابراین اصلاح ناهنجاریهای بدنی میتواند از این روند جلوگیری کرده و یا آن را به تأخیر بیندازد