اثربخشی انواع آب‌درمانی بر گردن درد

میزان شیوع گردن درد

گردن درد احساسی ناخوشایند است که می‌تواند از فردی به فرد دیگر دارای شدت و ضعف باشد و بر هر یک از ساختارهای ستون فقرات گردنی تأثیر بگذارد. باتوجه‌به تعریف انجمن بین‌المللی مطالعات درد (IASP)، درد مزمن گردن یا ستون فقرات گردنی یک اختلال اسکلتی عضلانی است که به طور مداوم در ناحیه خلفی گردن، بین آخرین مهره گردنی و اولین مهره سینه‌ای ستون فقرات احساس می‌شود و غالباً 3 ماه یا بیشتر طول می‌کشد. این درد مزمن اغلب ناشی از یک اختلال دژنراتیو یا التهابی در ستون فقرات است.

این درد اغلب اعصاب را نیز درگیر و احتمالاً حرکت را محدود می‌کند که این موضوع منجر به ناتوانی و کاهش کیفیت زندگی می‌شود، درنتیجه می‌تواند تأثیر قابل‌توجهی بر افراد و خانواده‌های آنها، جوامع، سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی و اشتغال آنها داشته باشد. گردن درد یکی از مشکلات عمده بهداشت عمومی محسوب می‌شود و می‌تواند هزینه‌های غیرمستقیم زیادی را بر سیستم بهداشت و جامعه تحمیل کند. از طرفی ناهمگونی قابل‌توجهی در مطالعات مربوط به میزان شیوع گردن درد وجود دارد و این موضوع، مقایسه یا گردآوری داده‌های مطالعات مختلف را دشوار می‌کند. درمان گردن درد اغلب شامل درمان پزشکی یا جراحی، آبگرم درمانی، حرکت‌درمانی، الکتروتراپی، طب سوزنی و آموزش بیمار است. مطالعات تا به امروز، میزان شیوع گردن درد را بین 17.1 تا 73 درصد نشان می‌دهد که این عدد با افزایش سن افزایش می‌یابد. گردن درد در زنان در حدود دهه پنجم زندگی شایع‌تر است و پس از آن خطر بروز آن شروع به کاهش می‌کند.

مقالات اخیر نشان می‌دهد که گردن درد مزمن یا حاد به دلیل وضعیت نامناسب بدنی به طور فزاینده‌ای در حال افزایش است. تخمین زده می‌شود که 22 تا 70 درصد از جمعیت زمین در دوره‌ای از زندگی خود دچار گردن درد می‌شوند. نکته قابل‌توجه این است که حدود پنج درصد از جمعیت بزرگسال مبتلا به گردن درد در نهایت ناتوان خواهند شد و این موضوع نشان‌دهنده این است که گردن درد می‌تواند یک مشکل جدی برای سلامتی محسوب شود.

شایع‌ترین علت گردن درد مزمن و حاد

شایع‌ترین علت گردن دردهای حاد، تروما یا ضربات وارده به ناحیه ستون فقرات گردنی است که اکثر این آسیب‌ها قبل از 12 هفته بهبود می‌یابد. در میان این صدمات، آسیب ویپلش یا شلاقی بیشترین میزان شیوع را دارد. گردن درد مزمن اغلب از تخریب دیسک گردن و بیماری‌های دژنراتیو مفصلی یا بیماری التهابی و خودایمنی ستون مهره‌ها ناشی می‌شود.

سایر علل کمتر شایع گردن درد عبارت‌اند از: آرتریت عفونی مادرزادی، تومور، بیماری‌های متابولیک (پوکی‌استخوان)، درد ارجاعی ناشی از بیماری‌های مربوط به احشا داخلی یا سینه‌ای و گردن درد مزمنی که در اختلالات روانپزشکی دیده می‌شود.

معرفی انواع آب‌درمانی

اصطلاح Aquatic therapy به استفاده از هر نوع آب برای اهداف درمانی اشاره دارد. هنگامی که از آب‌های دریاچه‌های معدنی طبیعی یا محصولات مشتق از آن (گل‌های معدنی) در آب‌درمانی استفاده شود، به آن بالنئوتراپی گفته می‌شود و اگر از آب دریا یا آب دریاچه نمک در درمان استفاده شود، با نام تالاسوتراپی شناخته می‌شود.

در نهایت، درمان با آب لوله‌کشی، به‌عنوان هیدروتراپی شناخته می‌شود که در این روش می‌توان از تکنیک‌های مختلفی مانند حرکت‌درمانی در آب و غیره استفاده نمود.

هدف از این مقاله مرور کلیه تحقیقات مشاهده‌ای یا تحقیقات بالینی بیماران مبتلا به گردن درد است که با استفاده از تکنیک‌های مختلف آبی تحت درمان قرار گرفته‌اند تا میزان اثربخشی بالنئوتراپی، هیدروتراپی و تالاسوتراپی هنگام استفاده برای گردن درد مشخص شود.

بررسی و انتخاب مقالات مربوط به تأثیر انواع آب‌درمانی بر گردن درد

232 مقاله در 10 سال گذشته دراین‌رابطه منتشر شده است که پس از بررسی‌های انجام شده تنها تعداد 13 مقاله که تمام معیارهای ورود را برآورده می‌کرد، مورد بررسی قرار گرفتند. تعداد شرکت‌کنندگان در سیزده مطالعه بررسی شده 658 فرد مبتلا به گردن درد مزمن بود. در هشت مقاله از سیزده مقاله، جنسیت شرکت‌کنندگان مشخص نشده بود و در پنج مطالعه باقی‌مانده، شرکت‌کنندگان 42 مرد و 209 زن بودند.

ویژگی‌های شرکت‌کنندگان در پژوهش

در شش مطالعه از سیزده مطالعه بررسی شده، محدوده سنی شرکت‌کنندگان گزارش نشده بود و فقط میانگین سن شرکت‌کنندگان عنوان شده. در سه مطالعه، هم محدوده سنی و هم میانگین مشخص شده بود و در یک مطالعه هم فقط محدوده سنی. در مطالعه دیگری مشخص شد که محدوده سنی شرکت‌کنندگان 65 سال و بالاتر بوده است و در دو مورد دیگر، نه محدوده سنی و نه میانگین سنی ذکر نشده بود. محدوده سنی در مطالعاتی که میزان آن مشخص شده بود، از 22 تا 74 سال متغیر بود. علائم و علل اصلی گردن درد که در این مطالعات با درمان‌های آبی تحت درمان قرار گرفتند عبارت بودند از: آرتریت گردن در پنج مطالعه، پارگی دیسک در دو مطالعه، کج گردنی (تورتیکولی) در یک مطالعه، جراحی گردن در سه مطالعه، و در پنج مطالعه نیز علت گردن درد مشخص نشده بود. در برخی از این مطالعات، بیماران با یک یا چند علت مختلف گردن درد تحت درمان قرار گرفتند. در چهار مورد از این مطالعات، درمان با آب، تحت نظارت یک فیزیوتراپیست انجام شد، در یکی از آنها توسط مربی ورزشی و در هشت مطالعه دیگر، فرد نظارت‌کننده مشخص نشده بود.

از میان پژوهش های بررسی شده، 9 مطالعه به این نتیجه رسیدند که آبدرمانی باعث کاهش درد شده و در سه مطالعه نیز گزارش شد که ناتوانی حرکتی بهبودیافته است. همچنین در پنج مطالعه ظرفیت عملکردی و در شش مطالعه کیفیت زندگی نیز بهبودیافته بود.

بحث و نتیجه‌گیری

یکی از اصلی‌ترین دلایل اثربخشی آب‌درمانی، ویژگی‌های فیزیکی آب از قبیل چگالی، ویسکوزیته، کشش سطحی و ویژگی‌های حرارتی آن مانند هدایت حرارتی و گرمای نهان است. این ویژگی‌ها در کنار هم باعث به‌وجودآمدن “فشار آب” می‌شوند. فشار آب اثراتی مانند ماساژ بر بدن اعمال می‌کند، باعث بهبود جریان خون وریدی و شناوری می‌شود، وزن واقعی بدن را کاهش می‌دهد، تحرک در آب را بهبود می‌بخشد و در نهایت بار روی مفاصل را کاهش می‌دهد.

علاوه بر این، آب تنش عضلانی را کاهش می‌دهد و باعث آرامش می‌شود که این موضوع می‌تواند به حرکت بهینه مفاصل کمک کند.

دمای آب باعث بهبود متابولیسم عضلانی و در نتیجه ترمیم بافت می‌شود. تمرینات غوطه‌وری در آب بیشتر برای درمان جراحات و تروماها استفاده می‌شود، اما گاهی این تکنیک برای بیماری‌های مربوط به ناتوانی عصبی حرکتی نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.

اثر بالنئوتراپی بر گردن درد: بررسی مقالات منتشر شده

Balneotherapy شامل درمان با آب‌های چشمه‌های معدنی طبیعی و شامل استفاده از گازها، حمام گِل و تمرینات انجام شده در این آب‌ها است. مطالعات اخیر مکانیسم‌های اثر بالنئوتراپی را هنگام استفاده برای درمان گردن درد بررسی کرده‌اند و بسیاری از آن‌ها استفاده از گل درمانی را به‌عنوان یک تکنیک خاص برای درمان درد و اختلالات روماتیسمی توصیه می‌کنند.

در مطالعات کاراگل و همکاران (2016 و 2017)، شرکت‌کنندگان به مدت 2 هفته، 2 جلسه در روز تحت درمان بالنئوتراپی، شامل: ماساژ، حمام گل و تمرینات آبی قرار گرفتند.

در مطالعه‌ای دیگر کویونکو و همکاران (2016) کارایی بالنئوتراپی را در چشمه‌ای با آب‌معدنی طبیعی و دمای 42 درجه سانتی‌گراد، به مدت 2 هفته، 7 روز در هفته و 20 دقیقه در روز ارزیابی کردند. جلسات آب‌درمانی همراه با جلسات فیزیوتراپی روزانه به مدت 46 دقیقه، شامل 20 دقیقه استفاده از کیسه آب گرم، 20 دقیقه تحریک الکتریکی از طریق پوست (TENS) و 6 دقیقه استفاده از امواج اولتراسوند بود. در گروه کنترل درمان فقط به‌وسیله جلسات فیزیوتراپی انجام شد.

در مطالعه‌ای که تورل و همکاران (2015) انجام دادند، از بالنئوتراپی بدین شکل استفاده شد: غوطه‌وری کامل در آب، همراه با گل درمانی، ماساژ و تمرینات درمانی. شرکت‌کنندگان در این پژوهش تحت 15 جلسه بالنئوتراپی، به‌صورت یک جلسه در روز قرار گرفتند. در این پژوهش گروه کنترل فقط تمرینات درمانی را انجام دادند.

پیل و همکاران (2015) استفاده از گل درمانی را در دمای 42 درجه سانتیگراد و به مدت 10 جلسه برای گردن درد ارزیابی کردند. نچواتال و همکاران (2014) مطالعه خود را بر روی افرادی که تحت عمل جراحی ایمپلنت بین مهره‌ای گردن قرار گرفته بودند، انجام دادند. آزمودنی‌های گروه تجربی، تکنیک‌های بالنئوتراپی و توان‌بخشی را به مدت 6 ماه دریافت کردند درحالی‌که گروه کنترل فقط برنامه توان‌بخشی را انجام دادند. نتایج نشان داد که در هر دو گروه، درد و ناتوانی کاهش یافت و ظرفیت عملکردی و کیفیت زندگی بهبود یافت.

به طور خلاصه، کاراگول و همکاران (2016، 2017)، تورل و همکاران (2015)، کویونکو و همکاران (2016) پیل و همکاران (2015) به این نتیجه رسیدند که بالنئوتراپی گردن درد را بهبود می‌بخشد. علاوه بر این، نتایج مطالعات کاراگول و همکاران (2016، 2017)، تورل و همکاران (2015) و نچواتال و همکاران (2014) همچنین نشان داد که ظرفیت عملکردی در کسانی که تحت درمان با بالنئوتراپی قرار گرفتند بهبود یافت. شرکت‌کنندگان در مطالعه کویونکو و همکاران (2016) و نچواتال و همکاران (2014) بهبود کیفیت زندگی را نیز گزارش کردند.

اثر هیدروتراپی و ورزش در آب بر گردن درد: بررسی مقالات منتشر شده

همان‌طور که قبلاً ذکر شد، در هیدروتراپی از آب لوله‌کشی برای آب‌درمانی استفاده می‌شود و شامل تمرینات در آب یا تکنیک‌های خاص دیگر است.

فرناندز گارسیا و همکاران (2015) یک برنامه آرام‌سازی به‌وسیله ورزش در آب را در یک استخر در دمای 30-27 درجه سانتیگراد به مدت 8 هفته و 3 جلسه در هفته به مدت 50 دقیقه در روز انجام دادند.

ویلانئوا و همکاران (2012، 2013) و کالادو و همکاران (2010) به این نتیجه رسیدند که هیدروتراپی باعث کاهش گردن درد می‌شود. شرکت‌کنندگان در مطالعه ویلانئوا و همکاران. (2012، 2013) کسانی بودند که از سرطان سینه بهبودیافته بودند و در پایان پژوهش، محققان نشان دادند که حساسیت به درد و اندازه دور کمر در این شرکت‌کنندگان کاهش یافت.

فرناندز گارسیا و همکاران (2015) همچنین گزارش کردند که ظرفیت عملکردی در این شرکت‌کنندگان، بهبودیافته است.

شرکت‌کنندگان در پژوهش کوستا – وارگاس و همکاران (2015) افزایش کیفیت زندگی و شرکت‌کنندگان در پژوهش کالادو و همکاران (2010) بهبودهایی را در تعادل، آرامش و خلق‌وخوی را گزارش کردند.

برنامه هیدروتراپی که توسط کلادو و همکاران (2010) انجام شد، شامل تکنیک‌های Watsu در جلسات گروهی بود که این جلسات در یک استخر کم‌عمق و در دمای 33 درجه سانتیگراد، 40 دقیقه در روز، به مدت 6 هفته انجام شد. تکنیک واتسو نوعی ماساژدرمانی به‌وسیله آب محسوب می‌شود که در آن ماساژ دهنده با غوطه‌ورکردن فرد در آب تکنیک‌های ماساژ را بر روی فرد اجرا می‌کند. در این تکنیک، ماساژ گیرنده در آب شناور می‌شود و در نقاط گردن و لگن حمایت می‌شود. در طول ماساژ چشم‌ها باید کاملاً بسته باشند تا اطلاعات حسی کاهش یابد. این روش به همه افراد علی‌الخصوص کسانی که مشکلات جسمی یا حرکتی دارند، این امکان را می‌دهد که در فعالیت‌های آبی شرکت کنند.

نتایج این پژوهش حاکی از کاهش درد، افزایش ظرفیت عملکردی، کاهش ناتوانی، بهبود کیفیت زندگی و خلق‌وخوی بود.

اثر ایروبیک در آب بر گردن درد: بررسی مقالات منتشر شده

تمرینات هوازی در آب ظرفیت سیستم تنفسی و گردش خون را افزایش می‌دهد و زمان بهبودی و عملکرد کلی بیمار را بهبود می‌بخشد. کوستا – وارگاس و همکاران (2015) تأثیر فیزیوتراپی در آب را در استخری به عمق 180 تا 200 سانتی‌متر، با دمای آب 30-29 درجه سانتی‌گراد، طی 12 ماه و 60 دقیقه در روز در دو گروه بررسی کردند.

کوستا – وارگاس و همکاران. (2013) همچنین استفاده از تمرینات هوازی در آب‌های عمیق را مورد بررسی قرار دادند. این تمرینات در محدوده 55 تا 85 درصد حداکثر ضربان قلب طبیعی برای سن شرکت‌کننده انجام شد. آزمودنی‌ها توسط یک شناور حمایت می‌شدند تا سر خود را بالای آب نگه دارند. جلسات 30 دقیقه، 2 بار در هفته به مدت 8 هفته انجام شد. نتایج نشان داد که وضعیت سلامت عمومی و کیفیت زندگی در آزمودنی‌ها بهبود یافت.

تأثیر ترکشن گردن در آب بر گردن درد: بررسی مقالات منتشر شده

کشش گردن در آب یک درمان مؤثر برای تسکین گردن درد است که بسیار مورداستفاده قرار می‌گیرد. اولاه و همکاران (2008) کارایی کشش گردن در آب را از طریق غوطه‌وری بدن در استخری که در دمای 33 تا 34 درجه سانتیگراد گرم شده است، ارزیابی کرد. درمان به‌صورت 15 جلسه انجام شد: جلسه اول 10 دقیقه، دوم 15 دقیقه و بقیه جلسات 20 دقیقه همراه با تکنیک‌های توان‌بخشی انجام شد. افراد گروه کنترل فقط تکنیک‌های توان‌بخشی را انجام دادند. نتایج نشان داد که ترکشن و کشش گردن در آب، باعث کاهش درد، بهبود تحرک مفصل و بهبود کیفیت زندگی شد.

نتیجه‌گیری کلی دررابطه‌با تأثیر انواع آب‌درمانی بر گردن درد

نتایج مطالعات بررسی شده نشان داد که افراد مبتلا به گردن درد مزمن که نوعی درمان با آب دریافت کرده‌اند، در یک یا چند علامت و نشانه بیماری خود بهبود یافته‌اند. درمان گردن درد با استفاده از آب‌درمانی و تکنیک‌های مختلف آن باعث کاهش درد و ناتوانی، بهبود ظرفیت عملکردی، کیفیت زندگی، تحرک مفاصل، تعادل، آرامش و خلق‌وخو شد. همچنین طی بررسی‌های انجام شده دررابطه‌با این پژوهش‌ها، مشخص شد که درمان‌های آبی آستانه درد و اندازه دور کمر را در افراد بهبودیافته از سرطان سینه کاهش می‌دهد. درمان به‌وسیله ترکشن و کشش گردن در آب، باعث کاهش درد، افزایش انعطاف‌پذیری مفاصل و بهبود کیفیت زندگی می‌شود.