گاهی درد در دستان همراه با سوزن‌سوزن‌شدن، بی‌حسی یا ضعف است که این موضوع می‌تواند نشان‌دهنده یک بیماری زمینه‌ای باشد.
مثلاً فشرده‌شدن ریشه‌های عصبی در ستون فقرات گردنی می‌تواند منجر به درد و بی‌حسی انگشتان شود.
درد و بی‌حسی دست چه دردی ایجاد می‌کند؟
درد و بی‌حسی دست ممکن است به‌آرامی ایجاد شود و یا به دنبال آسیب‌دیدگی مانند تصادف با دوچرخه ظاهر شود. این نوع درد به‌احتمال زیاد در یک‌دست رخ می‌دهد؛ اما ممکن است در هر دودست نیز گزارش شود. بسیاری از افراد مبتلا به درد و بی‌حسی دست مبتلا هستند اغلب یک یا چند مورد از موارد زیر را گزارش می‌کنند:
- درد مداوم در یک یا چند انگشت که می‌تواند به مچ دست یا بازو نیز انتشار بیابد.
- بی‌حسی، گزگز، یا سایر احساس‌های تغییریافته در دست که می‌تواند شامل احساساتی مانند خارش، یخ‌زدگی یا گرما باشد.
- درد تیز یا شوک مانند که گهگاه شعله‌ور می‌شود و یا ثابت می‌ماند. این درد احتمالاً علاوه بر دست در شانه و بازو نیز احساس می‌شود.
- کاهش تحرک یا هماهنگی دست برای انجام کارهای مهم روزانه، مانند بستن دکمه پیراهن یا تایپ‌کردن روی صفحه‌کلید.
- ضعفی که توانایی گرفتن اشیا مانند لیوان یا حمل وسایلی مانند جعبه را کاهش می‌دهد.
- افزایش خطر بروز خراش یا سوختگی به دلیل عدم توانایی در احساس یا احساس خطر در قسمت‌هایی از پوست.
- درد و یا بی‌حسی دست ممکن است در حین حرکات یا فعالیت‌های خاصی بدتر شود، مانند:
- استفاده بیش از حد از دست یا حرکات تکراری، مانند تایپ‌کردن یا بافتن
- فعالیت‌های شدید، مانند ورزش‌کردن یا وزنه‌برداری
- خوابیدن روی دست، بازو یا گردن در وضعیت نامناسب
برخی ممکن است دچار بی‌حسی بیشتری باشند، درحالی‌که برخی دیگر ممکن است درد بیشتری داشته باشند.
آناتومی اعصاب درگیر به هنگام درد و بی‌حسی دست
دست و انگشتان توسط شبکه‌ای از اعصاب کنترل می‌شوند که از گردن منشأ می‌گیرند. این اعصاب از ستون فقرات گردنی شروع می‌شوند. ریشه‌های عصبی مهره‌های C5 تا C8 و همچنین مهرهT1 از نخاع منشعب می‌شوند و شانه، بازو و قسمت‌های مختلف دست و انگشتان را عصب‌رسانی می‌کنند.
سه عصب اصلی که از مچ دست عبور می‌کنند عبارت‌اند از:
- عصب مدیان که حس کف دست را فراهم می‌کند و به انگشت شست، اشاره، میانی و بخشی از انگشت حلقه می‌رود.
- عصب اولنار که لبه بیرونی دست را عصب‌دهی می‌کند و به سمت انگشت حلقه و کوچک می‌رود.
- عصب رادیال که قسمت اعظم حس پشت‌دست را فراهم می‌کند و به انگشت شست و به سمت دو انگشت اول می‌رود.
هر نوع مشکلی که عصب یا شاخه‌ای از اعصاب را در هر نقطه از گردن تا دست تحت‌تأثیر قرار دهد ممکن است در درد و بی‌حسی دست نقش داشته باشد. به‌ندرت پیش می‌آید که مشکلی در مغز یا نخاع علت این درد و بی‌حسی باشد.
به‌طورکلی درد و بی‌حسی دست ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:
- فشار یا تحریک عصب در قسمت‌هایی مانند گردن، بازو یا دست
- سوءتغذیه یا عوارض جانبی دارو
- بیماری‌های مختلف مانند دیابت
تشخیص درد و بی‌حسی دست
دلایل زیادی برای درد و بی‌حسی دست وجود دارد. متخصصین طب فیزیکی، جراحان ارتوپد یا سایر پزشکان می‌توانند علت اصلی درد و بی‌حسی دست را تشخیص دهند. تشخیص دقیق علت درد و بی‌حسی، برای تنظیم یک برنامه درمانی ایمن و مؤثر، ضروری است.
چه چیزی باعث درد و بی‌حسی دست می‌شود؟
درد دست همراه با سوزن‌سوزن‌شدن و یا بی‌حسی معمولاً فقط در بخشی از دست مانند انگشت شست یا چند انگشت احساس می‌شود، اما گاهی می‌توان آن را در کل دست نیز احساس کرد.
سه علت شایع دست درد مزمن و بی‌حسی عبارت‌اند از : رادیکولوپاتی گردن، سندرم تونل کارپال و آرتریت روماتوئید.
در این مقاله قصد داریم تا برخی از شایع‌ترین علل درد و علائم عصبی در دست را بررسی کنیم که با مشکلات در گردن یا ستون فقرات گردنی شروع می‌شود.
علل شایع دست درد مزمن و بی‌حسی
سه علت شایع دست درد و بی‌حسی که طولانی یا مزمن می‌شود عبارت‌اند از:
- رادیکولوپاتی گردن: هنگامی که ریشه عصب گردنی در گردن ملتهب یا فشرده می‌شود (که این موضوع می‌تواند ناشی از یک خار استخوانی یا بیرون‌زدگی دیسک باشد) گزگز، بی‌حسی و یا ضعف ممکن است در شانه، بازو، دست و یا انگشتان احساس شود. رادیکولوپاتی گردن ممکن است گاهی با دردی شوک مانند همراه باشد. این موضوع می‌تواند یکی از علائم اولیه درد و بی‌حسی در دست باشد.
- سندرم تونل کارپال: این عارضه شامل تحریک یا فشرده‌شدن عصب میانی در تونل کارپال است که مجموعه‌ای از تاندون‌ها و رباط‌هایی است که از مچ دست و داخل دست می‌گذرد. علائم سندرم تونل کارپال ممکن است شبیه به رادیکولوپاتی گردن باشد؛ زیرا در هر دو عارضه ممکن است علائمی در دست و مچ ایجاد شود. بااین‌حال، رادیکولوپاتی گردن به‌احتمال زیاد با علائم دیگری در بالای بازو، مانند درد، گزگز، بی‌حسی و یا ضعف همراه است؛ اما در سندروم تونل کارپال علائم فقط در مچ دست‌ها دیده می‌شود.
- روماتیسم مفصلی: این بیماری خودایمنی می‌تواند باعث درد، سوزن‌سوزن‌شدن و یا بی‌حسی در دست شود، اما معمولاً این علائم به‌صورت متقارن و در هر دودست احساس می‌شود؛ بنابراین اگر مفصل خاصی در دست چپ تحت‌تأثیر قرار گرفته باشد، همان مفصل در دست راست نیز احتمالاً تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد. درصورتی‌که رادیکولوپاتی گردن معمولاً فقط در یک طرف بدن احساس می‌شود.
گاهی اوقات بیش از یک مشکل می‌تواند باعث بروز این علائم شود. به‌عنوان‌مثال، اگر آرتریت روماتوئید به‌اندازه کافی پیشرفت کند، تورم مچ دست می‌تواند باعث سندرم تونل کارپال شود.
سایر علل درد و بی‌حسی دست
برخی دیگر از مشکلاتی که می‌توانند باعث اختلال عملکرد عصبی شوند و بیشتر به‌عنوان نوروپاتی شناخته می‌شوند نیز می‌توانند باعث علائم درد و بی‌حسی در دست شوند. این مشکلات عبارت‌اند از:
- دیابت: اگر دیابت پیشرفت کند یا با رژیم غذایی و یا دارو کنترل نشود، ممکن است باعث بروز عوارض مختلفی شود. یکی از جدی‌ترین عوارض دیابت، نوروپاتی است. برای افرادی که دیابت دارند، این علائم گزگز و بی‌حسی معمولاً از پاها شروع می‌شود، اما ممکن است در دست‌ها نیز رخ دهد.
- کمبود ویتامین B12: برخی از افراد ویتامین B12 کافی دریافت نمی‌کنند. این موضوع می‌تواند ناشی از سو تغذیه و کمبود این ویتامین در رژیم غذایی باشد و یا ناشی از ناتوانی بدن در جذب طبیعی آن به‌اندازه کافی. ویتامین B12 برای سلامت اعصاب حیاتی است، بنابراین سطوح پایین آن می‌تواند به اعصاب آسیب برساند و منجر به بی‌حسی و یا ضعف شود. اگر آزمایش خون کمبود ویتامین B12 را تأیید کند، ممکن است پزشک تغییرات رژیم غذایی یا مکمل‌های B12 را توصیه کند. گوشت گاو، ماهی، تخم‌مرغ و غلات غنی شده منابع خوبی از ویتامین B12 هستند. گیاه خواران و وگان‌ها نیز می‌توانند با برنامه‌ریزی دقیق رژیم غذایی خود ویتامین B12 کافی را دریافت کنند.
- سوءمصرف الکل: مصرف مقدار زیاد الکل می‌تواند به اعصاب آسیب برساند. هنوز علت آسیب‌دیدن اعصاب توسط الکل شناخته نشده است، اما کارشناسان گمان می‌کنند که عوامل متعددی از جمله افزایش مشکلات در جذب مواد مغذی و رژیم غذایی نامناسب می‌تواند علت این موضوع باشد. سوءمصرف طولانی‌مدت الکل همچنین می‌تواند خطر کمبود ویتامین B12 را افزایش دهد.
علاوه بر این، بیماری‌های مختلف یا آسیب‌های ناشی از ضربات محکم به دست، مانند شکستگی استخوان یا بریدگی عمیق، می‌تواند منجر به آسیب عصبی شود که بخشی از دست را دردناک، بی‌حس و یا ضعیف می‌کند. در موارد نادر، مشکل در مغز یا نخاع نیز می‌تواند باعث درد و بی‌حسی دست شود.
