زانوی پرانتز چیست؟

زانوی پرانتزی یا کمانی شرایطی است که در آن پاهای فرد حالت خمیده می‌یابد، به این معنی که زانوها حتی در هنگام جفت بودن پاها یا کنار هم قرار گرفتن قوزک پاها از هم فاصله دارند.

زانوی پرانتزی همچنین به عنوان ژنو واروم مادرزادی نیز شناخته می‌شود. زانوی پرانتزی گاهی اوقات می‌تواند نشانه‌ای از بیماری زمینه‌ای مانند بیماری Blount یا راکتی باشد و ممکن است منجر به آرتروز در زانوها و استخوان‌های ران شود. گزینه‌های درمانی شامل حرکات و تمرینات اصلاحی همراه با بریس، گچ گرفتن یا جراحی برای اصلاح این ناهنجاری‌های استخوانی است.

این وضعیت در نوزادان به دلیل وضعیت محدود آن‌ها در رحم نسبتاً شایع است. به طور معمول، هیچ درمانی برای نوزادان ضروری نیست. پاهای کودک هنگام شروع به راه رفتن معمولاً بین 12 تا 18 ماهگی شروع به صاف شدن خواهد کرد. در بیشتر موارد، عوارض جانبی ماندگاری وجود ندارد. اگر فرزند شما بیش از 2 سال به این ناهنجاری مبتلا بود، باید با متخصص تماس بگیرید.

فرم ویزیت آنلاین و رایگان

اگر تا به امروز از ویزیت آنلاین و رایگان استفاده نکرده اید با تکمیل کردن فرم ذیل منتظر تماس همکاران جهت تعیین نوبت برای ویزیت باشید.

ادامه مطالب را بخوانید تا اطلاعات بیشتری در مورد دلایل بروز زانوی پرانتزی کسب کنید.

علل زانوی پرانتزی:

1. بیماری Blount:

در بیماری Blount که به آن تیبیا ورا نیز گفته می‌شود، ساق پای کودک به طور غیر طبیعی رشد می‌کند و در زیر زانو خم می‌شود. هرچه کودک شما شروع به راه رفتن کند؛ کج شدن پاها بدتر می‌شود.

این وضعیت ممکن است در اوایل ظاهر شود اما در بعضی موارد نیز ممکن است علائم تا زمان رسیدن کودک به بزرگسالی قابل توجه نباشد. توجه داشته باشید که با گذشت زمان، خمیدگی‌ها می‌توانند منجر به مشکلات مفصلی در زانو شوند. بیماری Blount در زنان و کودکانی که چاقی دارند بیشتر دیده می‌شود. کودکانی که زود شروع به راه رفتن می‌کنند در معرض خطر بیشتری قرار دارند. کودک معمولاً باید بین 11 تا 14 ماهگی شروع به راه رفتن کند.

• Rickets:

این شرايط ناشي از كمبود ويتامين D است. این حالت استخوان‌ها را نرم و ضعیف می‌کند و باعث خمیدگی پاها می‌شود.

• Paget’s disease

این بیماری متابولیکی بر نحوه تجزیه و بازسازی استخوان‌های شما تأثیر منفی می‌گذارد. در نتیجه، آن‌ها آن‌چنان که باید قوی نیستند و بازسازی نمی‌شوند. با گذشت زمان، این می‌تواند منجر به زانوی پرانتز یا کمانی و سایر مشکلات مفصلی شود. این مورد در افراد مسن شایع‌تر است و با تشخیص و درمان زود هنگام می‌توان آن را با موفقیت درمان کرد.

• کوتاه قامت:

شایع‌ترین شکل کوتاه قامتی ناشی از بیماری است که به آکندروپلازی معروف است. این یک اختلال رشد استخوان است که می‌تواند به مرور زمان منجر به زانوی کمانی یا پرانتزی شود.

علل دیگر:

زانوی پرانتزی همچنین می‌تواند نتیجه‌ای از موارد زیر باشد:

• شکستگی‌های استخوانی که به درستی بهبود نیافته‌اند.
• رشد استخوان‌های غیر طبیعی یا دیسپلازی استخوان.
• مسمومیت با سرب
• مسمومیت با فلوراید

شناخت علائم زانوی پرانتزی:

این ناهنجاری اسکلتی دارای شرایط قابل تشخیصی است؛ وقتی پا و مچ پا کاملاً صاف است، زانوها همدیگر را لمس نخواهند کرد. باید به این نکته توجه کرد که در برخی افراد فقط استخوان درشت‌نی درگیر بوده و در اصطلاح تیبیا ورا دارند؛ یعنی زمانی که پاها را جفت می‌کنند امکان به هم چسبیدن زانوها وجود دارد. در كودكان، اغلب از 12 تا 18 ماهگی بهبود می‌یابد. اگر پاهای فرزند شما هنوز بعد از سن 2 سالگی همان‌گونه است یا اگر وضعیت بدتر شود، باید با متخصص و پزشک خود مشورت کنید.

تشخیص زانوی پرانتزی

شناسایی پای پرانتزی آسان است اما فقط متخصص می‌تواند به شما بگوید که این بیماری تا چه حد شدید است یا اینکه ناشی از یک بیماری زمینه‌ای است یا خیر. زمانی که به متخصص مراجعه کنید؛ به احتمال زیاد پاهای شما را اندازه‌گیری کرده و راه رفتن شما را مشاهده و ارزیابی می‌کند. همچنین ممکن است برای بررسی بهتر و دیدن هرگونه ناهنجاری استخوانی در پاها و زانوها، پرتونگاری یا آزمایش‌های تصویربرداری دیگری را نیز تجویز کنند. امکان تجویز آزمایش خون را برای کمک به تعیین اینکه آیا مشکل شما ناشی از بیماری دیگری مانند rickets یا  Paget’s diseaseاست؛ نیز وجود دارد.

درمان زانوی پرانتزی

درمان معمولاً برای نوزادان و کودکان نوپا توصیه نمی‌شود، مگر اینکه شرایط حادی مشخص شود. در صورت شدیدتر شدن بیماری و یا در صورت تشخیص بیماری دیگر، ممکن است درمان‌های مختلفی توصیه شود.

گزینه‌های درمانی شامل موارد زیر است:

• مشاوره متخصص حرکات اصلاحی و تجویز تمرینات اصلاحی
• کفش‌های خاص
• استفاده از بریس
• گچ گیری
• جراحی برای اصلاح ناهنجاری‌های استخوانی
• درمان بیماری‌ها یا بیماری‌هایی که باعث زانوی کمانی می‌شوند.

آیا می‌توان از زانوی پرانتزی جلوگیری کرد؟

در بعضی موارد ممکن است بتوانید از شرایط خاصی که باعث ایجاد زانوی پرانتزیمی‌شود، جلوگیری کنید. به عنوان مثال، با اطمینان از اینکه کودک شما ویتامین D کافی، از طریق رژیم غذایی و قرار گرفتن در معرض آفتاب را دریافت می‌کند، می‌توانید از بروز ریشه جلوگیری کنید. بیاموزید که چگونه ویتامین D را با اطمینان از نور خورشید دریافت کنید. اگر فرزند شما بعد از سن 2 سالگی هنوز دچار زانوی پرانتزی است، با پزشک و متخصص فرزند خود صحبت کنید. تشخیص زودرس زانوی پرانتزی به شما و فرزندتان کمک می‌کند تا این بیماری را مدیریت کنید.

یکی دیگر از راه‌های پیشگیری از مشکلات بعدی ارزیابی بدنی به صورت دوره‌ای و سالیانه توسط متخصص حرکات اصلاحی است؛ از این طریق می‌توانید از وضعیت ناهنجاری‌های بدنی خود آگاهی به دست آورده و میزان پیشرفت آن‌ها را کنترل کنید؛ همچنین برنامه حرکات اصلاحی تجویز شده با توجه به ویژگی‌های فردی شما می‌تواند وضعیت شما را بهبود بخشیده و از مشکلات بعدی پیشگیری کند.

آرتروز اثر طولانی مدت زانوی پرانتزی است و می‌تواند ناتوان‌کننده باشد. وقتی شدید باشد، به دلیل فشارهای غیرطبیعی، می‌تواند بر روی زانوها، پا، مچ پا و مفاصل لگن نیز تأثیر بگذارد. اگر فردی در سن جوانی به تعویض کامل زانو نیاز داشته باشد، در صورت بزرگ‌تر شدن احتمالاً باید تجدیدنظر انجام شود. انجام آرتروپلاستی کامل زانو در چنین افرادی به دلیل جراحی‌هایی که قبلاً انجام داده‌اند و به دلیل هماهنگی غیر طبیعی استخوان‌ها ممکن است دشوار باشد.