کمر دردی که منجر به دیسک کمر و درد پا می‌شود ناشی از عوامل متعددی است که شایع‌ترین آنها بیرون‌زدگی دیسک است. تقریباً 80٪ از آمریکایی‌ها حداقل یک‌بار در طول زندگی خود دچار کمردرد و بیش از 67٪ از آمریکایی‌ها حتی بدون کمردرد دچار بیرون‌زدگی دیسک می‌شوند. به طور معمول، علائم این نوع آسیب کمر شامل احساس درد از کمر و باسن تا پایین پا است. بسیاری از بیماران این درد را با عصب سیاتیک خود مرتبط می‌دانند. علائم دیگر ممکن است شامل بی‌حسی و احساس سوزن‌سوزن‌شدن در پا و همچنین ضعف باشد.
کمردرد ناشی از بیرون‌زدگی دیسک معمولاً ارثی است، اما دلایل دیگر شامل بلندکردن جسم سنگین یا خمیدگی مداوم ستون فقرات است. در این موارد، دیسک ستون فقرات ممکن است تحت‌فشار قرار گیرد و به سمت عقب بیرون بزند که این موضوع باعث می‌شود دیسک به ریشه عصبی فشار وارد کرده و به مغز سیگنال دهد که درد دارد. اگر بیمار احساس ضعف در پا داشته باشد، این موضوع معمولاً دلیلی برای نگرانی بیشتر است و اقدام فوری توصیه می‌شود.
اما خبر خوب این است که 80 درصد از افراد در حدود 6 تا 8 هفته بدون نیاز به جراحی، بیرون‌زدگی دیسک خود را بهبود می‌بخشند. درمان این بیماران شامل فیزیوتراپی، داروهای ضدالتهابی و تزریق نخاعی است.
فهرست مطالب
فیزیوتراپی برای درمان بیماران مبتلا به کمردرد ناشی از بیرون‌زدگی دیسک شامل فشاردادن دیسک به‌جای خود و متمرکزکردن درد در کمر و دورکردن آن از ساق پا است. این نوع فیزیوتراپی توسط فیزیوتراپیست‌های آموزش‌دیده ستون فقرات انجام می‌شود که از روش مکنزی استفاده می‌کنند، نوعی درمان که بر آموزش و مشارکت فعال بیمار برای کاهش سریع درد و بازیابی عملکرد و به‌حداقل‌رساندن تعداد مراجعه به کلینیک تأکید دارد.
داروهای ضدالتهابی نیز ممکن است برای کاهش التهاب اطراف عصب و کاهش درد کمر تجویز شوند. در نهایت، روش جایگزین دیگری بهبود علائم، تزریق نخاعی است. تزریقات نخاعی، روش‌های سرپایی هستند که شامل تزریق یک محلول استروئیدی با هدایت فلوروسکوپی به محل آسیب است که به کاهش التهاب اطراف دیسکی که به ریشه عصبی فشار می‌آورد کمک می‌کند.
اگر بیرون‌زدگی دیسک به‌خودی‌خود یا با کمک درمان‌های بالا التیام نیابد، گزینه نهایی جراحی برداشتن بخشی از دیسک است که به عصب فشار می‌آورد.
کمردرد، سیاتیک، درد در پشت‌پاها و ضعف عضلات اندام تحتانی با بیرون‌زدگی دیسک ستون فقرات در ارتباط هستند. اعصاب اطراف ستون فقرات به تحریک و فشاری که ناشی از تغییر موقعیت دیسک یا آسیب فیزیکی به خود دیسک است بسیار حساس هستند. همه این موارد در نتیجه باعث درد می‌شوند که می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.
درمان برای رفع کمردرد و ساق پا بستگی به نوع بیرون‌زدگی دیسک ستون فقرات و شدت آن دارد، اما ارزیابی اولیه پزشکی به اطمینان از نتایج بهتر کمک می‌کند.
دیسک‌های ستون فقرات به‌عنوان ضربه‌گیر بین مهره‌ها عمل می‌کنند. آنها از یک‌لایه بیرونی سخت (فیبروز حلقوی) تشکیل شده‌اند که یک هسته نرم و ژله‌مانند (هسته پالپوس) را می‌پوشاند.
هنگامی که دیسک آسیب می‌بیند، می‌تواند برآمده شود و اعصاب نخاعی مجاور را تحریک کند. در موارد شدیدتر، فیبروز حلقوی می‌تواند ضعیف یا پاره شود و مواد هسته به بیرون نشت پیدا کند.
این موضوع می‌تواند باعث فشرده‌شدن طناب نخاعی یا اعصاب نخاعی شود. درنتیجه ممکن است این اعصاب به‌درستی کار نکنند و در نتیجه سیگنال‌های غیرطبیعی به مغز ارسال شود.
البته توجه به این نکته ضروری است که بیرون‌زدگی دیسک می‌تواند در هر بخشی از ستون فقرات رخ دهد. به گفته متخصصان، ستون فقرات به چهار قسمت تقسیم می‌شود:
1.ستون فقرات گردنی: هفت استخوان اول در ستون فقرات که در گردن قرار دارند.
2.ستون فقرات توراسیک: دوازده استخوان ستون فقرات بعدی که در ناحیه قفسه سینه شما قرار دارند.
3.ستون فقرات کمری: پنج مهره بعدی (استخوان‌های ستون فقرات) که در قسمت پایین کمر قرار دارند.
4.ستون فقرات خاجی: در نهایت، پنج مهره پایینی ستون فقرات است که در انتهایی‌ترین قسمت کمر قرار دارد.
شایع‌ترین بیرون‌زدگی دیسک در ناحیه کمر، در پنج مهره کمری که با عنوان L1 تا L5 طبقه‌بندی می‌شوند و در نزدیکی پایه ستون فقرات قرار دارند، رخ می‌دهد. یکی از دلایلی که درد ناشی از آسیب به این قسمت از ستون فقرات می‌تواند بسیار ناتوان‌کننده باشد این است که بیرون‌زدگی این مهره‌ها ممکن است باعث تحریک عصب سیاتیک شود. این عصب از پایین ستون فقرات تا پایین پاها کشیده می‌شود و بزرگ‌ترین عصب در سیستم عصبی محیطی است که مغز و نخاع را به بقیه بدن متصل می‌کند و تحریک آن می‌تواند باعث درد در پاها شود.
تقریباً هر فردی در مقطعی از زندگی خود دچار کمردرد می‌شود. این قسمت از کمر شما شامل ستون فقرات کمری می‌شود که مسئول تحمل بیشتر وزن بالاتنه شما است.
افزایش سن و استرس ناشی از وزن بدن منجر به تحلیل‌رفتن اجزای تشکیل‌دهنده ستون فقرات از جمله دیسک‌ها، رباط‌ها، غضروف‌ها و مهره‌ها می‌شود. این تغییرات دژنراتیو اغلب منشأ کمردرد و همچنین درد پا هستند.
به‌طورکلی یک یا چند علت در ایجاد کمردرد نقش دارند، از جمله: دژنراسیون یا تخریب دیسک ناشی از افزایش سن، اضافه‌وزن، تروما و ضربات وارده به ستون فقرات، سبک زندگی کم‌تحرک و در نهایت اعمال بار بیش از حد به ستون فقرات.
مشکلات دیگری که در کمر باعث پادرد می‌شود عبارت‌اند از:
اگر درد شما از کمر به‌طرف باسن و یا یکی از پاهای شما انتشار می‌یابد، ممکن است سیاتیک داشته باشید. این وضعیت شایع درد به دلیل تحریک یا تحت‌فشار قرارگرفتن عصب سیاتیک شما رخ می‌دهد. سیاتیک یک عصب حسی و حرکتی ضخیم است که از ستون فقرات کمری به سمت باسن و پاهای شما در دو طرف بدن کشیده می‌شود. بیرون‌زدگی دیسک و خار استخوان شایع‌ترین علت سیاتیک است.
درد یا گرفتگی در یک یا هر دو پا هنگام ایستادن یا راه‌رفتن برای مدت طولانی ممکن است نشانه‌ای از تنگی کانال نخاعی باشد. این وضعیت رایج کمر با باریک شدن فضای ستون فقرات در ارتباط است که این موضوع می‌تواند بر روی اعصابی که از آن عبور می‌کنند فشار وارد کند. علائم ناشی از تنگی کانال نخاعی باگذشت زمان بدتر می‌شود.
اگرچه تخریب دیسک یک وضعیت اجتناب‌ناپذیر به علت افزایش سن است، اما همه افراد به بیماری دژنراتیو دیسک مبتلا نمی‌شوند. کمردرد شایع‌ترین علامت بیماری دژنراتیو دیسک است. این تغییرات در سلامت دیسک‌ها ممکن است باعث دردی شود که به پاها سرایت می‌کند. یا در مواردی مانند آسیب ریشه عصبی، ضعف پا یا افتادگی پاها را نیز به دنبال داشته باشد.
کمردرد شایع‌ترین علامت بیرون‌زدگی دیسک کمر است که به دلیل تحریک عصبی، اسپاسم عضلانی و التهاب اتفاق می‌افتد.
در این وضعیت احتمال به‌وجودآمدن رادیکولوپاتی یعنی سیگنال‌دهی غیرطبیعی اعصاب نیز شایع است. علائم دیگر عبارت‌اند از:
درد شوک الکتریکی: فشار عصبی می‌تواند باعث ایجاد حس‌های غیرطبیعی شود که معمولاً به‌صورت دردهایی مانند شوک الکتریکی تجربه می‌شود. در هنگام بیرون‌زدگی کمر، این دردهای شوک مانند به‌طرف یک یا هر دو پا پایین می‌روند.
سوزن‌سوزن‌شدن و یا بی‌حسی: بیماران اغلب احساسات غیرطبیعی مانند سوزن‌سوزن‌شدن، بی‌حسی یا خواب‌رفتگی در یک یا هر دو پا را دارند.
ضعف عضلانی: در این حالت سیگنال‌های عصبی از مغز ممکن است قطع شود و باعث ضعف عضلات پایین‌تنه شود.
مشکلات روده یا مثانه: این علائم مهم هستند؛ زیرا ممکن است نشان‌دهنده سندرم دم‌اسبی باشند، یک بیماری نادر ناشی از بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌های L5 و اولین مهره‌های ساکروم.
اگر کمردرد و یا پادرد همراه با مشکل در ادرارکردن یا اجابت مزاج یا بی‌حسی در اطراف مقعد دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. زیرا این مورد یک اورژانس پزشکی محسوب می‌شود.
پزشک اغلب می‌تواند بیرون‌زدگی دیسک را به‌عنوان علت درد کمر همراه با پادرد، با انجام آزمایشات حسی، قدرت عضلانی و رفلکس‌ها تشخیص دهد. تصویربرداری MRI معمولاً برای کمک به این فرایند نیز استفاده می‌شود.
تشخیص و تجویز درمان برای بیرون‌زدگی دیسک باید حاصل بررسی علائم بیمار، یافته‌های معاینه فیزیکی و نتایج تصویربرداری باشد.
بیشتر علائم بیرون‌زدگی دیسک در عرض چهار تا شش هفته برطرف می‌شود. بااین‌حال، افراد به طور معمول به دنبال مراقبت‌های پزشکی برای کمردرد شدید هستند، به‌ویژه زمانی که درد پس از چند روز بهبود نیابد.
کمردرد به‌طورکلی به‌صورت محافظه‌کارانه با موارد زیر درمان می‌شود:
NSAIDها (ایبوپروفن) برای کاهش التهاب
مسکن‌های موضعی برای اسپاسم عضلانی
انجام ورزش و کشش: استراحت کامل هرگز برای کمردرد توصیه نمی‌شود، حتی اگر انجام حرکات چالش‌برانگیز باشد، برای جلوگیری از تحلیل عضلانی باید انجام شوند. این حرکات می‌توانند توسط فیزیوتراپ برای فرد تجویز شوند.
تکنیک‌های آرامش‌بخش و سایر درمان‌های طبیعی کمردرد
تزریق‌های مسدودکننده درد (کورتیکواستروئیدها) در محل درد
به‌طورکلی جراحی تنها زمانی توصیه می‌شود که درمان‌های محافظه‌کارانه پس از شش هفته یا بیشتر بی‌اثر باشند و یا اگر ضعف عضلانی قابل‌توجهی در اثر آسیب عصبی دارید و یا زمانی که عملکرد حرکتی شما دچار اختلال شده باشد.
