اگر کسی هنگام ایستادن با پاهای جفت، فاصله‌ی بین مچ پاهایش بیشتر حد معمول باشد و زانوها به هم فشرده شوند، به عارضه‌ی زانوی ضربدری یا ژنووالگوم مبتلا می‌باشد. این ناهنجاری در کودکان شیوع بیشتری دارد. در واقع می‌توان گفت پای ضربدری در اکثر کودکان، مرحله‌ای از رشد و شکل گیری استخوان‌ها می‌باشد. بدین صورت که در ابتدای تولد تا دو سالگی فرم پاها پرانتزی است. سپس تا سن ۴ سالگی حالت ضربدری پیدا می‌کند و بعد از سن ۶ سالگی پاها صاف خواهند شد. در صورتی که پاهای کودک تا حداکثر ۷ سالگی بهبود پیدا نکرد، بهتر است با مراجعه به متخصص درمان کودک خود را آغاز کنید. در این مطلب درباره درمان زانوی ضربدری کودک توضیح خواهیم داد.
هر چه پروسه‌ی درمان، در سنین پایین‌تری شروع شود، بهبود عارضه و ثمربخشی درمان، سریع‌تر دیده می‌شود. زیرا که کودکان دارای استخوان‌هایی انعطاف پذیر می‌باشند و رشد آن‌ها هنوز کامل نشده است.
فهرست مطالب
اگر تا به امروز از ویزیت آنلاین و رایگان استفاده نکرده اید با تکمیل کردن فرم ذیل منتظر تماس همکاران جهت تعیین نوبت برای ویزیت باشید.
با توجه به سن بیمار، شدت و علت ایجاد عارضه‌ی زانوی ضربدری، روشهای مختلفی برای درمان وجود دارد :
• روشهای غیر جراحی
– دارو درمانی و تجویز مکمل غذایی
– کاهش وزن
– زانوبند یا بریس
– کفش و کفی طبی
– ورزش و حرکات اصلاحی
– فیزیوتراپی
• انواع جراحی
– جراحی استئوتومی
– جراحی رشد هدایت شده
در برخی از کودکان به دلیل سوء تغذیه و کمبود کلسیم و ویتامین دی، زانوی ضربدری شدت می‌یابد. در نتیجه پزشک با تجویز دارو و مکمل‌های مناسب این مشکل را کنترل کرده و پروسه‌ی مناسب را برای درمان آغاز می‌کند. در بزرگسالان نیز، کمبود این منابع و مواد معدنی دیگر، می‌تواند باعث بیماری‌هایی مانند استئومالاسی شود و فرم طبیعی پاها را به حالت ضربدری تغییر دهد.
کاهش وزن
اضافه وزن با فشار مضاعفی که بر پاها و زانو وارد می‌کند، می‌تواند عارضه زانوی ضربدری را ایجاد کرده و یا به آن شدت دهد. به همین علت متخصص مربوطه، با تجویز برنامه‌ای اصولی، بیمار را وادار به کاهش وزن می‌کند.
ابزار‌هایی مانند بریس، زانوبند و اسپلینت‌ها، می‌توانند به اصلاح و هم ترازی زانوها، به خصوص در کودکان، کمک شایانی کنند. در مجموع استفاده از این ابزار برای افرادی که سابقه‌ی ژنتیکی دارند و هنوز رباط‌هایشان انعطاف پذیر هستند، بسیار موثر واقع می‌گردد. قابل ذکر است که اصولا توصیه می‌شود، هنگام شب از این ابزار استفاده شود.
کفش و کفی طبی برای زانوی ضربدری
کفش و کفی طبی در عارضه‌ی زانوی ضربدری به دلایل مختلفی توصیه می‌شود. برای مثال اگر به علت ابتلا به این عارضه، طول پاها نابرابر است، می‌توان با کفش طبی یا قرار دادن یک پاشنه یا کفی طبی در کفش، تعادل و راه رفتن بیمار را تنظیم کرد و دردهای کمر و پا را کاهش داد.
همچنین کفی طبی با جابجایی فشار وزن و کاهش فشار وارد شده بر زانوها، می‌تواند به طور غیر مستقیم به اصلاح و هم ترازی پا کمک کند و از پیشرفت بیماری نیز، جلوگیری به عمل آورد.
زانوی ضربدریِ خفیف را می‌توان با ورزش و حرکات اصلاحی درمان نمود. ورزش در موارد شدید نیز، می‌تواند نقش مهمی در کاهش درد و عوارض ناشی از زانوی ضربدری ایفا کند.
پزشک متخصص با توجه به شرایط جسمانی، سن و نوع عارضه، همچنین با ارزیابی عضلات و راه رفتن بیمار، تمرینات تقویتی و کششی مختلفی را تجویز خواهد کرد. در مجموع حرکات اصلاحی و کششی، با افزایش انعطاف، خشکی مفاصل را از بین برده و در روند درمان تاثیر به سزایی می‌گذارد.
فیزیوتراپیِ زانوی ضربدری باید تحت نظر پزشک و توسط متخصص انجام گیرد. متخصص با توجه به سن و وضعیت بیمار، برنامه‌های فیزیوتراپی را طراحی می‌کند. هدف اکثر این تمرینات، تقویت عضلات همسترینگ، و عضلات اطراف ران و لگن می‌باشد. بدیهی است که با تقویت عضلات ضعیف شده در پاهای بیمار، مسیر درمان او هموارتر خواهد شد.
جراحی استئوتومی
روشهای جراحی برای موارد بسیار شدید، بزرگسالان و افرادی که به روشهای غیر جراحی پاسخ نداده‌اند، تجویز می‌گردد. روند جراحی استئوتومی به این صورت است که استخوان‌ها بریده شده و به صورت صحیح کنار یکدیگر قرار داده می‌شوند. این جراحی به توزیع اصولی وزن بر روی زانوها، جلوگیری و کاهش تورم و درد مفاصل و تراز شدن پاها کمک می‌نماید.
جراحی رشد هدایت شده
این جراحی برای کودکانی که هنوز روند رشد خود را کامل نکرده‌اند، استفاده می‌شود. این جراحی با کاهش سرعت و کند کردن رشد استخوانِ اطراف زانوها، منجر به درمان و تراز شدن پاها خواهد شد.
