فهرست مطالب
طی چند دهه گذشته، پیشرفت تکنولوژی جهان را متحول کرده و این تکامل تکنولوژی تأثیر زیادی بر نسل بشر در هر مرحله از توسعه اجتماعی داشته است.
دنیای مدرن بدون ابزارهایی مانند کامپیوتر، وسایل نقلیه و خیلی موارد دیگر غیر قابل تصور است و گوشی‌های هوشمند نیز یکی از این موارد به شمار می‌رود.
تا سال 2019 تعداد کاربران گوشی‌های هوشمند در سراسر جهان 1.08 میلیارد تخمین زده شده است و آمار حاکی از آن است که این رقم تا سال 2024 به 10 میلیارد خواهد رسید.
در سال 2014، 21.2 درصد از جمعیت هند صاحب گوشی هوشمند بودند و این رقم در سال 2018 به 36 درصد رسید.
گوشی هوشمند یا در اصطلاح اسمارت‌فون به‌عنوان «گوشی تلفن همراه با قابلیت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری پیشرفته که آن را قادر می‌سازد تا عملکردهای پیچیده‌ای مشابه لپ‌تاپ‌ها و رایانه‌ها را انجام دهد» تعریف می‌شود.
اعتیاد نیز استفاده مکرر از وسیله یا ماده‌ای است که اثرات منفی زیادی در پی داشته باشد. سازمان بهداشت جهانی اعتیاد را به دو شکل دسته‌بندی می‌کند. یکی اعتیاد به موادی مانند الکل یا مواد مخدر است و دیگری اعتیادهای رفتاری مانند اعتیاد به تلفن همراه.
آمار نشان می‌دهد که دانش‌آموزان 18 تا ۲۵ساله، 27 درصد به میزان کم، 30 درصد به میزان متوسط و 43 درصد به میزان بالا دچار اعتیاد به گوشی‌های هوشمند هستند. همچنین تحقیقات نشان می‌دهد که هر فرد به طور متوسط هر 6 دقیقه یک‌بار گوشی هوشمند خود را در 16 ساعت چرخه بیداری چک می‌کند. در این میان آمار همچنین نشان می‌دهد که 10 درصد افراد به دلیل کارکردن با گوشی‌های هوشمند با آسیب مواجه می‌شوند.
کاربرانی که به طور مداوم و سنگین از گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کنند اغلب دچار کمردرد، آسیب‌های تاندونی، سندرم تونل کارپال و مشکلات مربوط به بینایی می‌شوند.
استفاده از گوشی‌های هوشمند همچنین بر سلامت روان فرد نیز تأثیر می‌گذارد و ممکن است فرد را دچار استرس، اضطراب، بی‌خوابی، افسردگی، بزهکاری و پرخاشگری کند.
پاسچر یا وضعیت بدنی به نحوه نگهداری عضلات و استخوان‌ها از بدن در هنگام ایستادن و راه رفتن اشاره دارد. یک پاسچر خوب به وضعیتی گفته می‌شود که در آن عضلات و اسکلت‌های بدن در بهترین حالت خود بتوانند ثبات و پایداری مناسبی را برای بدن فراهم آورند.
برای مثال یک وضعیت خوب برای بالاتنه زمانی اتفاق می‌افتد که گوش‌ها در راستای شانه‌ها قرار گیرند و زاویه کتف‌ها از پشت نه خیلی به هم نزدیک و نه خیلی از هم دور باشد. این وضعیت ایدئال کمترین استرس را بر ساختار ستون فقرات وارد می‌کند.
حالا بیایید وضعیت بدنی را در کاربران گوشی‌های هوشمند بررسی کنیم. بیشترین حالتی که توسط کاربران گوشی‌های هوشمند اتخاذ می‌شود این است که گردن خود را به جلو خم کرده و به صفحه‌نمایش موبایل خیره شوند. این موضوع باعث تغییر وضعیت بدنی و افزایش استرس و فشار بر این ناحیه و در نتیجه منجر به گردن درد می‌شود.
تحقیقات نیز نشان داده‌اند که بین اعتیاد به گوشی‌های هوشمند و وضعیت سر به جلو ارتباط بسیار معناداری وجود دارد. وضعیت سر به جلو با افزایش خم شدن نواحی تحتانی گردن و بالای قفسه سینه، به جلو رفتن موقعیت جمجمه روی اولین مهره گردنی و افزایش کشش مهره‌های گردنی فوقانی مشخص می‌شود. در واقع از زاویه جمجمه‌ای مهره‌ای (CV) برای ارزیابی وضعیت سر به جلو استفاده می‌شود. زاویه جمجمه مهره‌ای از برخورد خط افقی ترسیم شده از مهره C7 و خطی که از تراگوس گوش تا مهره C7 امتداد می‌یابد تشکیل می‌شود.
در اغلب کسانی که از گوشی‌های هوشمند استفاده می‌کنند، این زاویه کاهش پیدا می‌کند. مقدار نرمال گزارش شده زاویه جمجمه مهره‌ای بیش از 50 درجه است و زاویه کمتر از 50 درجه به‌عنوان وضعیت سر جلو در نظر گرفته می‌شود.
یکی دیگر از ناهنجاری‌های وضعیتی شایعی که در میان کاربران گوشی هوشمند دیده می‌شود، شانه‌های گرد است. وضعیت شانه گرد باعث ابداکشن (دورشدن) و بالارفتن کتف‌ها می‌شود که این وضعیت شانه‌ها را روبه‌جلو قرار می‌دهد و باعث می‌شود تا قسمت قفسه سینه ظاهری توخالی داشته باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که میان شانه گرد و اعتیاد به استفاده از گوشی هوشمند نیز ارتباط معناداری دیده می‌شود.
برای اندازه‌گیری این وضعیت بدنی از شاخص کتف استفاده می‌شود. شاخص کتف با اندازه‌گیری فاصله جناغ تا زائده غرابی کتف از روبرو و اندازه‌گیری فاصله بین زائده آخرمی تا اولین مهره سینه‌ای از پشت محاسبه می‌شود.
ازآنجایی‌که این ناهنجاری به دلیل بروز یک پدیده نوظهور به نام گوشی‌های هوشمند است، ایجاد آگاهی در بین دانشجویان در مورد اعتیاد به گوشی‌های هوشمند و خطرات مربوط به استفاده زیاد از آن ضروری به نظر می‌رسد. از راه‌های توان‌بخشی برای بهبود یا پیشگیری از این عارضه می‌توان به تمرینات اصلاحی و توصیه‌های ارگونومیک برای کاهش فشار بیشتر بر ستون فقرات اشاره نمود.
این راهکارها ممکن است شدت علائم گردن درد و کمردرد را در افراد مبتلا کاهش دهد و اثرات مثبتی بر سلامت روحی و جسمی داشته باشد. به همین منظور امروز در این مقاله قصد داریم یکی از پژوهش‌های انجام شده در این زمینه را با هم بررسی کنیم.
این مطالعه در سال 2019 در دانشگاه علوم پزشکی کریشنای هندوستان انجام شد و در طی آن تأثیر تمرینات حرکات اصلاحی بر ناهنجاری سر به جلو در میان کاربران گوشی‌های هوشمند بررسی شد.
افراد شرکت‌کننده در انستیتوی علوم پزشکی کریشنا هندوستان، برای بررسی اعتیاد به گوشی‌های هوشمند غربالگری شدند. این آزمودنی‌ها بر اساس معیارهای ورود و خروج وارد مطالعه شدند.
پس از غربالگری‌ها و انتخاب شرکت‌کنندگان، آنها در جریان مطالعه قرار گرفتند و رضایت‌نامه کتبی گرفته شد. تعداد آزمودنی‌ها در این پژوهش 45 نفر بود و از زاویه جمجمه مهره‌ای (CV) و شاخص کتف برای ارزیابی میزان سر به جلو و شانه گرد در این شرکت‌کنندگان استفاده شد.
پروتکل درمانی استفاده شده در این پژوهش، شامل تمرینات اصلاح وضعیت بدن و توصیه‌های ارگونومیک بود. پس از 4 هفته انجام پروتکل درمانی، دوباره ارزیابی‌ها بر روی آزمودنی‌ها برای بررسی میزان تغییرات انجام شد.
در این پژوهش تمرینات برای دو ناهنجاری سر به جلو و شانه گرد مورداستفاده قرار گرفتند.
تمرینات کششی برای وضعیت سر به جلو در این پروتکل درمانی شامل کشش عضلات کوتاه و سفت شده؛ مانند عضلات سینه‌ای بزرگ و کوچک، عضله بالابرنده کتف، عضله ذوزنقه فوقانی، عضلات زیر پس‌سری و عضله جناغی – چنبری – پستانی بود.
تمرینات تقویتی در این ناهنجاری برای عضلات ضعیف، کشیده و مهار شده استفاده می‌شود. به‌عنوان‌مثال عضلاتی مانند لونگوس کولی (دراز گردنی)، لونگوس کاپیتیس (دراز سری)، رومبوئید (لوزی)، دندانه‌ای قدامی و ذوزنقه تحتانی. برای تقویت این عضلات از تمرینات زیر در حین پروتکل درمانی استفاده شد.
1. تمرین تکان‌دادن چانه
2. تکان‌دادن چانه در برابر جاذبه
3. تمرینات ایزومتریک گردن.
1.تمرینات چوب‌دستی
2.بالا بردی دست از دیوار
3.استفاده از قرقره بالای سر
4. گردگیری روی میز
5. شستشوی دیوار
تمرینات کششی برای اصلاح این ناهنجاری شامل کشش عضلات کوتاه شده می‌شود، به‌عنوان‌مثال عضلات سینه‌ای بزرگ و کوچک، تحت کتفی، لتیسیموس دورسی، دلتوئید قدامی و کپسول مفصلی خلفی.
این تمرینات به منظور تقویت عضلات ضعیف و کشیده در این عارضه استفاده می‌شوند. عضلاتی مانند ذوزنقه میانی و تحتانی، رومبوئید (لوزی)، دلتوئید خلفی و روتاتور کاف. می‌توان از تمرینات زیر برای تقویت این عضلات استفاده نمود:
استفاده از تراباند در حین حرکات شانه برای تقویت عضلات این ناحیه حرکاتی مانند:
حرکت ابداکشن/ اکستنشن شانه
چرخش خارجی و خارجی شانه
حرکت پرس آپ (3 ست 10 تایی با استراحت 60 ثانیه ای بین هر ست)
در طی این پژوهش توصیه‌هایی به شرکت‌کنندگان برای استفاده درست از گوشی‌های هوشمند ارائه شد. این توصیه‌ها شامل موارد زیر بودند:
1. گوشی هوشمند را نزدیک به سینه نگه دارید تا سطح کمر.
2. از قرار دادن گوشی بین گوش و شانه خودداری کنید.
3. نگه داشتن گوشی با دست در کنار گوش نیز می‌تواند باعث خستگی شود، بنابراین به جای آن از هدست بلوتوثی استفاده کنید.
4. نحوه نگه داشتن گوشی هوشمند را تغییر دهید و هنگام تایپ کردن، هم از انگشتان شست و هم از دیگر انگشتان استفاده کنید.
5. در حین استفاده از تلفن هوشمند به طور مکرر زمان استراحت داشته باشید و موقعیت خود را تغییر دهید.
6. مچ دست خود را در حین نگه داشتن یا تایپ کردن استراحت دهید.
7. از ویژگی‌هایی از جمله متن پیشگو یا ابزار تکمیل خودکار برای کاهش میزان تایپ کردن استفاده کنید.
8. گوشی هوشمندی را انتخاب کنید که مناسب دستان شما باشد.
9. کسانی که نیاز دارند گهگاه از گوشی هوشمند خود با یک دست استفاده کنند، مطمئن شوند که می‌توانند گوشی را ایمن نگه دارند و همچنان می‌توانند با انگشت شست بدون فشار روی تمام صفحه ضربه بزنند.
هدف از این مطالعه بررسی میزان شیوع ناهنجاری سر به جلو و شانه گرد درمیان افراد استفاده کننده از گوشی‌های همراه بود. در کنار این موضوع تلاش شد تا میزان تأثیر حرکات اصلاحی و توصیه‌های ارگانیک در افراد شرکت‌کننده در پژوهش از نظر ناهنجاری‌هایی مانند سر به جلو و شانه گرد بررسی شود.
برای پی‌بردن به اثربخشی تمرینات اصلاحی وضعیت بدن و توصیه‌های ارگونومیک در کاربران گوشی‌های هوشمند نتایج قبل و بعد از مداخلات پزشکی با هم مقایسه شدند.
پروتکل درمان 4 روز در هفته و به مدت 4 هفته انجام شد. معیارهای نتیجه برای این مطالعه، بررسی شاخص کتف و زاویه جمجمه مهره‌ای (CV) بود.
نتایج این مطالعه نشان داد که تفاوت معنی‌داری در بهبود وضعیت سر به جلو و شاخص کتف در کاربران گوشی هوشمند پس از 4 هفته مداخله با انجام تمرینات اصلاح وضعیت بدن و توصیه‌های ارگونومیک وجود دارد. این بدان معنی است که انجام این تمرینات می‌تواند تا حد زیادی بر بهبود وضعیت سر به جلو و شانه گرد در کاربران گوشی‌های هوشمند تأثیرگذار باشد.
تحقیقات نشان داده است که استفاده طولانی مدت از گوشی‌های هوشمند در حالت‌های نامناسب، کشش مکانیکی را بر روی ساختارهای حساس به درد بدن انسان مانند رباط‌ها، کپسول مفصلی، رگ‌های خونی افزایش می‌دهد و باعث ایجاد درد می‌شود. این موضوع به دلیل فشرده شدن انتهای عصبی در آن ناحیه اتفاق می‌افتد. این استرس و فشار بیش از حد برای مدت طولانی منجر به تجزیه بافت بدون آسیب ظاهری می‌شود. به دست آوردن وضعیت مناسب بدنی تنها با حرکات آرامش بخش و ریلکسیشن امکان پذیر نیست. زیرا برای حفظ پاسچر مناسب بدن احتیاج به فعالیت مناسب عضلات نیز وجود دارد. گاهی حتی این تمرینات شل کننده ممکن است باعث بدتر شدن وضعیت و افزایش انحناهای ستون فقرات نیز شود. از طرفی فشار مداوم بر ساختارهای نگهدارنده سر و گردن نیز منجر به اختلالات وضعیتی دیگری می‌شود. بنابراین تمرینات اصلاحی با برگرداندن تعادل به ناحیه دچار اختلال شده می‌تواند باعث بهبود ناهنجاری‌هایی مانند سر به جلو و شانه گرد شود.
