تشخیص و علائم کف پای صاف

در این مقاله به علایم ظاهری کف پای صاف، روش های تشخیص و علائم کف پای صاف و استفاده از اسکنرها برای تشخیص صافی کف پا در بیماران اشاره شده است. در عارضه‌ی کف پای صاف یا پس پلانوس، به دلیل نبود قوس طبیعی، هنگام ایستادن تمام کف پا بر روی زمین قرار می‌گیرد. این مسئله در نوزادان و کودکان نوپا به خاطر وجود بافت نرم و چربی، امری طبیعیست. اما اگر پس از ۴ سالگی، کف پای کودک هنوز هم صاف بود و یا با مشکل در فعالیت و درد پا روبرو شده بود، باید با مراجعه به پزشک، به تشخیص و سپس درمان او پرداخت. در ادامه به بررسی و نحوه‌ی تشخیص کف پای صاف در کودکان و بزرگسالان می‌پردازیم.

تشخیص و علائم کف پای صاف

در بزرگسالان ظاهر این عارضه بسیار محسوس تر از کودکان است. کودکی که دچار این عارضه می‌باشد، مچ پا و پاهای او در یک راستا قرار نمی‌گیرد، به همین علت زانوها و لگن کودک از حالت تراز خارج می‌شود، که این امر مشکلات و علائمی را به همراه خود خواهد داشت.

اگر مشکوک به صافی کف پا در کودکتان هستید، با دیدن هر یک علائم زیر به متخصص اُرتوپد مراجعه کنید:

• عدم شرکت در بازی‌ها و فعالیت‌های حرکتی

• گرفتگی‌های مکرر و درد در ناحیه‌ی مچ پا، ساق، زانو و ران‌ها

• افزایش درد پاها در هنگام فعالیت معمول و دویدن

• کاهش انرژی و خستگی زودرس هنگام فعالیت

• ضعف در تاندون آشیل پا

• در یک راستا قرار نگرفتن پاها

• مشکل یا تغییر شکل در انگشتان پا

راه‌های تشخیص کف پای صاف

ساده‌ترین روش برای تشخیص کف پای صاف به این صورت است که، کف پا را مرطوب کرده و روی یک کاغذ تیره رنگ قرار دهید. در این حالت با توجه به ردی که از کف پا روی کاغذ ایجاد می‌شود، می‌توان قوس کف پا را بررسی نمود.

فرم ویزیت آنلاین و رایگان

اگر تا به امروز از ویزیت آنلاین و رایگان استفاده نکرده اید با تکمیل کردن فرم ذیل منتظر تماس همکاران جهت تعیین نوبت برای ویزیت باشید.

معمولا در بررسی اولیه‌ی متخصص، بیمار ایستاده معاینه می‌شود. در کودکان مشاهده‌ی راه رفتن و بررسی دردِ ناحیه ساق پا، می‌تواند در تشخیص پزشک نقشی اساسی ایفا کند. همچنین به دلیل چرخش مچ به سمت داخل، که به خاطر صافی کف پا ایجاد می‌شود، لبه‌های داخلی کفش، بیشتر از سایر نقاط دچار فرسودگی خواهند شد.

در افراد مبتلا به این عارضه، ضعف و اختلال در تاندون‌ها می‌تواند بر راه رفتن بیمار اثر گذاشته و باعث درد و ورم در قسمت داخلی مچ پا، زیر برآمدگی استخوانی شود. به همین منظور برای بررسی وضعیت تاندون و عملکرد آن، تست ایستادن بر روی پنجه، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این تست پزشک از بیمار می‌خواهد که بر روی یک پا ایستاده و ۳ تا ۵ بار پاشنه‌ی خود را از زمین بلند کند و روی پنجه بایستد؛ اگر بیمار نتواند این حرکت را انجام دهد و یا با درد مواجه شود، به احتمال زیاد تاندون خلفی دچار مشکل شده است.

به غیر از معاینه‌های اولیه‌ای که ذکر شد، اگر بیمار با درد مزمن دست و پنجه نرم کند و یا بیمار فردی بزرگسال باشد و نیاز به بررسی تخصصی تری داشته باشد، از آزمایش‌های تصویربرداری زیر استفاده می‌گردد:

• عکس برداری با اشعه‌ی ایکس (X-ray)

• سی تی اسکن (CT Scan)

• اسکن اولتراسوند (Ultrasound)

• آزمایش ام آر آی (MRI)

استفاده از اسکنرها

به غیر از علائم ظاهری و روش‌های تشخیصی ساده‌ای که اندکی قبل مورد بررسی قرار دادیم، متخصص می‌تواند با استفاده از اسکنر‌هایی نیز به بررسی اختلالات کف پای بیمار بپردازد.

اسکنرهای مخصوصی که برای این عارضه استفاده می‌شوند، قادرهستند با تهیه‌ی یک نمونه، اطلاعات و جزئیات دقیقی را از کف پای بیمار در اختیار پزشک قرار دهند. این اسکنر‌ها در سه مدل مختلف طراحی شده‌اند که هر کدام برای طیف خاصی از بیماران پیشنهاد خواهند شد:

• اسکن دو بعدی: از این اسکن برای تایید کف پای طبیعی و تشخیص کف پای صاف یا کف پا با قوس بیش از حد استفاده می‌شود.

• اسکن فشار: این اسکن، فشار وارده از کف پای بیمار را در حال ایستادن (استاتیک) و راه رفتن (دینامیک) اندازه‌گیری و بررسی می‌کند.

• اسکن سه بعدی: توسط این اسکن، یک قالب دیجیتالی سه بعدی از کف پا تهیه می‌شود که به وسیله‌ی آن، کفی طبی برای بیمار ساخته می‌گردد.

از نکات مثبت اسکنرها این است که جوابشان معمولا در کمتر از چند دقیقه حاضر می‌شود.

شاخص‌های ارزیابی برای تشخیص کف پای صاف

برای تشخیص کامل‌تر این عارضه، شاخص‌هایی در علم پزشکی تعریف شده است که به اختصار به شرح آنها می‌پردازیم.

• روش Calcaneal Pitch Measurement : متخصص در این روش زاویه‌ی بین پاشنه و کف پا یا استخوان کالکانئوس را مورد بررسی قرار می‌دهد و اگر زاویه، کمتر از ۱۷-۱۸ درجه باشد، تشخیص نهایی صافی کف پا خواهد بود‌.

• روش Meary’s Angle : در این شیوه زاویه‌ی بین محور طولی استخوان تالوس با اولین استخوان متاتارس، توسط متخصص بررسی می‌گردد. این روش می‌تواند سه نتیجه متفاوت را ارائه دهد.

اگر زاویه کمتر از ۴ درجه باشد، یعنی میزان صافی کف پا، خفیف است. اگر بین ۱۵ تا ۳۰ درجه باشد، یعنی عارضه در حد متوسط و پیشرفته‌تر از مرحله‌ی خفیف است؛ و در نهایت اگر زاویه بیشتر از ۳۰ درجه تشخیص داده شود، عارضه در دسته‌ی شدید قرار داده خواهد شد.

به عنوان سخن آخر، قابل ذکر است که عارضه‌ی کف پای صاف، چه در کودکان و چه در بزرگسالان، به راحتی توسط متخصص قابل شناسایی است و پس از تشخیص کامل، درمان مناسب از سوی پزشک تجویز می‌گردد.