اولتراسوند یک روش درمانی غیرتهاجمی است که ممکن است در درمان آرتروز زانو و لگن مؤثر باشد. اثربخشی زانوبندهای اولتراسوند: افسانه یا واقعیت؟ تحقیقات تا به امروز نشان داده‌اند این درمان بسیار ایمن است، عوارض جانبی کمی دارد و نسبتاً ارزان است. از طرفی در سال‌های اخیر، بازار زانوبندهای تجاری که ادعا می‌کنند که از تکنولوژی اولتراسوند یا فراصوت برای درمان و بهبود درد زانو و آرتروز در زانوبندهای خود استفاده می‌کنند افزایش‌یافته است. اما این ادعا تا چه میزان درست است؟ و آیا تکنولوژی به‌کاررفته در این زانوبندها واقعاً اولتراسوند است؟ امروز می‌خواهیم با هم در این مقاله تاریخچه درمان با اولتراسوند و زانوبندهای اولتراسوند را بررسی کنیم.
فهرست مطالب
اگر تا به امروز ویزیت نشده اید لطفا فرم زیر را تکمیل نمایید تا همکاران ما با شما تماس گرفته و زمان ویزیت آنلاین رایگان را با شما هماهنگ نمایند.
اولتراسوند درمانی غیرتهاجمی محسوب می‌شود که اغلب در کلینیک‌های فیزیوتراپی برای درمان آرتروز استفاده می‌شود. دستگاه اولتراسوند حاوی کریستالی است که با دریافت بار الکتریکی، امواج اولتراسونیک تولید می‌کند
این امواج صوتی با فرکانس بالا ارتعاشات کوچکی ایجاد می‌کنند که می‌توانند از پوست شما عبور کرده و به بافت‌های عمیق‌تر برسند. این ارتعاشات برای فردی که تحت درمان اولتراسوند قرار می‌گیرد، عملاً غیرقابل‌تشخیص است. این امواج همچنین فرکانس بسیار بالایی دارند که توسط گوش انسان شنیده نمی‌شود.
از این امواج همچنین در سونوگرافی برای ایجاد تصاویری از ساختارهای داخلی بدن نیز استفاده می‌شود که به تشخیص آسیب و بیماری و یا مدیریت بارداری کمک می‌کند.
ارتعاشات اولتراسوند را می‌توان به‌صورت پالس یا امواج پیوسته ارسال کرد. ارتعاشات مداوم اولتراسوند گرمای قابل‌توجهی تولید می‌کنند، درحالی‌که ارتعاشات اولتراسوند پالسی این کار را نمی‌کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که هر دو اثر حرارتی و غیرحرارتی می‌توانند بر دردهای ناشی از آرتروز تأثیرگذار باشند.
به‌عنوان‌مثال پژوهشی که در سال 2018 در دانشگاه بریگام یانگ آمریکا انجام شد، نشان داد که استفاده از زانوبند اولتراسوند با شدت کم می‌تواند در بهبود دردهای آرتروز زانو تأثیرگذار باشد. در این تحقیق 90 بیمار با درد متوسط تا شدید زانو و استئوآرتریت زانو که از طریق رادیوگرافی تأیید شده بودند مورد بررسی قرار گرفتند. این بیماران در دو گروه دارونما و زانوبند اولتراسوند تقسیم‌بندی شدند و گروهی که تحت درمان اولتراسوند بودند به مدت 6 هفته روزانه 4 ساعت از این درمان بهره گرفتند. در نهایت مشخص شد که این گروه به میزان قابل‌توجهی کاهش درد و بهبود در عملکرد خود داشتند.
اثربخشی زانوبندهای اولتراسوند برای درمان استئوآرتریت و سایر آسیب‌های بافت نرم با استفاده از اثرات حرارتی یا غیرحرارتی عمل می‌کند.
امواج اولتراسوند قادرند به بافت عمیق نفوذ کنند و به ساختارهای داخلی برسند که سایر منابع گرمایی خارجی (مانند پد گرمایش) نمی‌توانند به این مناطق دسترسی داشته باشند. برای اثربخشی، اولتراسوند باید بافت را بین 104 درجه فارنهایت تا 113 درجه فارنهایت حداقل به مدت 5 دقیقه گرم کند.
همچنین تصور می‌شود که اولتراسوند باعث ایجاد حباب‌های گاز میکروسکوپی نزدیک به بافت آسیب‌دیده می‌شود که می‌توانند به‌سرعت منبسط و منقبض می‌شود، فرایندی که کاویتاسیون یا حفره‌زایی نامیده می‌شود. تصور می‌شود که این انبساط و انقباض باعث تسریع روند بهبود در قسمت آسیب‌دیده بدن شما می‌شود.
در سال‌های اخیر تحقیقات زیادی به بررسی تأثیر این امواج بر آرتروز زانو پرداخته‌اند؛ به‌عنوان‌مثال 15 مقاله در سال 2019 با بررسی 1074 بیمار نشان داد که استفاده از اولتراسوند می‌تواند یک درمان ایمن و مؤثر برای آرتروز زانو باشد. این مطالعات نشان داد که این درمان می‌تواند به تسکین درد و بهبود عملکرد فیزیکی زانو کمک می‌کند.
بررسی‌های دیگری که در سال 2021 در 14 مطالعه بر روی 1080 فرد مبتلا به استئوآرتریت زانو انجام شد، نشان داد که استفاده از اولتراسوند پالسی به‌صورت مداوم می‌تواند برای تسکین درد و بهبود عملکرد مؤثر باشد.
همان‌طور که در بالا اشاره شد بسیاری از درمان‌های اولتراسوند در مطب‌های پزشکی و تحت نظارت یک متخصص فیزیوتراپی انجام می‌شود. اما استفاده از این تکنولوژی از چه زمانی در زانوبندها مورداستفاده قرار گرفت؟
وقتی حرف از درمان آرتروز به میان می‌آید اغلب این داروها هستند که خط اول درمان در نظر گرفته می‌شوند، اما استفاده از آن‌ها می‌تواند عوارض جانبی جدی نیز ایجاد کنند. ولی می‌توان از درمان‌های جایگزینی استفاده نمود که اولاً برای همه در دسترس باشد و ثانیاً عوارض جانبی داروها را نیز کاهش دهد. فکر استفاده از اولتراسوند در زانوبندهای طبی به همین علت به ذهن دکتر جورج لوییس خطور کرد. دکتر لوییس در حال حاضر رئیس و مدیر اجرایی شرکت zetrOZ یکی از معتبرترین شرکت‌های تولید زانوبندهای اولتراسوند است. نظر او چنین بود که همه نمی‌توانند چندین بار در هفته به کلینیک یا مطب پزشک مراجعه کنند، به‌خصوص اگر در مناطق دورافتاده زندگی می‌کنند، زیرا استفاده از این درمان‌ها مستلزم وقت و انرژی زیادی است و این موضوع می‌تواند این افراد را به سمت استفاده بیشتر از مسکن‌ها و داروها سوق دهد.
برای رفع این مشکلات، دکتر لوئیس یک دستگاه پوشیدنی را در نظر گرفت که امواج اولتراسوند با شدت کم را در مدت‌زمان طولانی‌تری تولید می‌کند و می‌تواند با خیال راحت در خانه و توسط هر فردی استفاده شود. او پیش‌بینی کرد که دوز ثابت اولتراسوند با شدت پایین، می‌تواند به بهبود درد بیماران کمک شایانی کند.
دکتر لوئیس اولین نسخه خود از دستگاه اولتراسوند قابل‌حمل را برای استفاده خانگی در سال 2008 ساخت. همسرش به جراحی مچ پا نیاز داشت که به دلیل محدودیت جریان خون در پاها، این جراحی عوارضی را به همراه داشت. دکتر لوئیس می‌خواست ببیند آیا چنین وسیله‌ای می‌تواند به بهبودی همسرش کمک کند یا خیر. به نظر می‌رسید که دستگاهی که او ایجاد کرده بود به بهبودی و بازگشت به فعالیت‌های عادی او کمک می‌کرد و درعین‌حال باعث شده بود تا درد خود را مدیریت کند.
به دنبال این نتایج مثبت و مطالعات اضافی بر روی این دستگاه برای درمان درد تاندون‌ها و عضلات، سازمان غذا و داروی ایالات متحده دستگاه اولتراسوند پوشیدنی ZetroZ را در سال 2014 تأیید کرد و آن را به اولین و تنها دستگاه پوشیدنی چندساعته اولتراسوند مورد تأیید برای افزایش گردش خون تبدیل کرد. و اثربخشی زانوبندهای اولتراسوند تایید شد.
همان‌طور که اشاره شد اغلب زانوبندهای طبی اولتراسوند مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا از نوع پالسی و با شدن پایین هستند. اما اکثر زانوبندهایی که در بازار ایران و توسط سایت‌های غیرمعتبر به فروش می‌رسند فقط گرما تولید می‌کنند که این گرما نیز اغلب توسط المنت‌های گرمایی تولید می‌شوند. متأسفانه این المنت‌ها نیز از کیفیت بالایی برخوردار نیستند و گاهی بعد از چند بار استفاده از کار می‌افتند. یا یک سرچ ساده در اینترنت می‌تواند نارضایتی‌های زیادی از استفاده از این نوع زانوبندها را که تحت عنوان زانوبندهای اسپیلاوایزر و یا زاپیامکس به فروش می‌رسند مشاهده نمود؛ بنابراین در هنگام خرید این زانوبندها باید این نکته را در نظر داشته باشید که ادعای این فروشندگان مبنی بر استفاده از تکنولوژی اولتراسوند کاملاً بی‌اساس است و حتی برند فرانسوی این زانوبندها نیز مورد تأیید سازمان غذا و داروی آمریکا و وزارت بهداشت نمی‌باشد.
