آیا تمرینات قدرتی بر بهبود پس از جراحی زانو تأثیر گذارند؟ آرتروز شایع‌ترین شکل آرتریت است که عمدتاً زانوها، لگن و دست‌ها را درگیر می‌کند. استئوآرتریت شایع‌ترین اختلال مفصلی در ایالات متحده است که تقریباً 12 درصد از بزرگسالان ایالات متحده در سنین 25 تا 74 سال را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. مطالعات دیگری تخمین زده‌اند که بین سال‌های 2011 تا 2008 سالانه 30.8 میلیون بزرگسال در ایلات متحده مبتلا به آرتروز زانو شده‌اند.
استئوآرتریت زانو یک بیماری چندعاملی پیش‌رونده و بسیار شایع است که با درد مزمن و ناتوانی عملکردی مشخص می‌شود. این بیماری علت اصلی ناتوانی و هزینه‌های اجتماعی در سالمندان محسوب می‌شود.
فهرست مطالب
افزایش سن، جنسیت، اضافه‌وزن، آسیب زانو، استفاده مکرر از مفاصل، عدم فعالیت بدنی، تراکم استخوان پایین، ضعف عضلانی و شلی مفاصل، همگی در ایجاد آرتروز مفصلی نقش دارند. مطالعات متعدد نشان داده‌اند که چاقی مهم‌ترین عامل خطرآفرین برای این بیماری است؛ زیرا این عامل نه‌تنها با افزایش بار مفاصل عملکرد مکانیکی آن را مختل می‌کند بلکه، به لحاظ متابولیکی نیز در پیشرفت التهاب به دلیل ترشح فاکتورهای پیش التهابی توسط بافت چربی تأثیرگذار است.
در مراحل حاد این بیماری، جراحی تعویض مفصل زانو یکی از رایج‌ترین و مؤثرترین درمان‌ها برای کاهش درد و بهبود عملکرد محسوب می‌شود. جراحی آرتروپلاستی کامل زانو یکی از این روش‌های بسیار موفق برای کاهش درد و اصلاح ناپایداری و تغییر شکل مفصل زانو است.
اگرچه جراحی آرتروپلاستی کامل زانو برای تسکین درد مؤثر است، اما کاهش قدرت پا ممکن است سال‌ها پس از جراحی وجود داشته باشد. بسیاری از تخصصان معتقدند که کاهش قدرت اندام تحتانی در افراد مسن می‌تواند باعث بالارفتن احتمال زمین‌خوردن و در نتیجه منجر به کاهش توانایی انجام وظایف عملکردی شود. در واقع، در طی سال‌های اول پس از آرتروپلاستی کامل زانو، قدرت عضله چهار سر ران می‌تواند تا 60 درصد کاهش یابد و این بیماران دارای اختلالات عملکردی بیشتری نسبت به افراد هم سن خود هستند.
از طرفی برخی مطالعات نشان داده‌اند که بیماران مبتلا به استئوآرتریت شدید زانو می‌توانند درد زانو خود را کاهش دهند و قدرت عضله چهار سر ران و توانایی عملکردی خود را از طریق تمرینات ورزشی منظم بهبود بخشند. در سال‌های اخیر، تمرینات قبل از جراحی به‌عنوان روشی مؤثر برای بهبودی عملکردی پس از عمل پیشنهاد شده‌اند.
فیزیوتراپی و برنامه‌های تمرینی قبل از عمل (پیش توان‌بخشی) به‌عنوان یک راه بالقوه برای تسریع زمان بهبودی و بهینه‌سازی عملکردی پس از جراحی در بیمارانی که قصد انجام تعویض مفصل را دارند، پیشنهاد شده است. برنامه‌های ورزشی مختلفی برای بهبود قدرت عضلات پا و توانایی انجام حرکات عملکردی طراحی شده‌اند.
برنامه تمرینی قبل از جراحی در افراد دارای آرتروز زانو که قصد عمل آرتروپلاستی کامل زانو را دارند، معمولاً سه تا هشت هفته طول می‌کشد و این برنامه تمرینی عمدتاً بر افزایش قدرت عضله چهار سر ران متمرکز است.
امروز قصد داریم تا یکی از مقالاتی را که در این زمینه پژوهشی را انجام داده است با هم بررسی کنیم. هدف از این مطالعه بررسی اثربخشی شش هفته برنامه تمرینی فیزیوتراپی قبل از عمل بر عملکرد، قدرت عضلانی و نتایج گزارش شده توسط بیمار در افراد تحت آرتروپلاستی کامل زانو بود.
این مقاله قبلاً به‌عنوان چکیده جلسه در شانزدهمین کنگره انجمن اروپایی تحقیقات توان‌بخشی در 23 تا 25 سپتامبر 2021 ارائه شده است.
این مطالعه در یک مرکز پزشکی مراقبت‌های عالی انجام شد. پس از تکمیل پرسش‌نامه‌ها، شرکت‌کنندگان آزمون 20 متر راه‌رفتن بر روی سطح صاف، آزمون ایستادن روی صندلی و آزمون اکستنشن ایزومتریک چهار سر ران را برای ارزیابی عملکرد مفصل زانو انجام دادند.
شرکت‌کنندگان دوباره پرسش‌نامه‌ها و تست‌های فیزیکی را در پایان تمرینات شش‌هفته‌ای درست قبل از جراحی و همچنین در چهار و 12 هفته پس از آرتروپلاستی کامل زانو انجام دادند.
همه بیماران بالای 60 سال و مبتلا به آرتروز پیشرفته زانو (طبق معیارهای رادیولوژیک دستورالعمل‌های کالج روماتولوژی آمریکا) تشخیص‌داده‌شده بودند و از مارس 2014 در کلینیک ارتوپدی بیمارستان دانشگاه الکساندروپلیس یونان برای انجام آرتروپلاستی کامل یک‌طرفه زانو نوبت عمل جراحی داشتند. معیارهای خروج شامل شرایط پزشکی بود که شامل منع ورزش می‌شدند (بیماری‌های قلبی ریوی که مانع از انجام تمرینات متوسط می‌شد)، بیماری‌هایی که بر حرکات عملکردی تأثیر می‌گذاشتند (مشکلات عصبی عضلانی یا عصبی)، بیماری‌های روانی، جراحی‌های قبلی تعویض مفصل ران یا زانو و وجود دردهای شدیدی که مانع از انجام تمرینات و تست‌ها می‌شدند.
از مجموع 234 بیمار غربالگری شده، 98 نفر در نهایت وارد مطالعه ما شدند و 136 نفر از مطالعه خارج شدند. بیمارانی که پذیرفتند برنامه آموزشی فیزیوتراپی قبل از عمل را دنبال کنند در گروه آزمایش قرار گرفتند و در مقابل، بیمارانی که از پیروی از برنامه قبل از عمل خودداری کردند در گروه کنترل جای‌داده شدند.
از این 98 بیمار، 10 نفر به دلایل مختلف در مراحل مختلف مطالعه را کنار گذاشتند (چهار بیمار عوارض بعد از عمل داشتند، چهار بیمار تمایلی به ادامه مطالعه نداشتند و دو بیمار به شهر دیگری نقل‌مکان کردند) و در نهایت 44 بیمار در گروه مداخله و 44 بیمار در گروه کنترل قرار گرفتند و
آزمودنی‌های منتسب به گروه آزمایش پس از انجام اندازه‌گیری‌های پایه، در یک برنامه تمرینی شش‌هفته‌ای قبل از عمل شرکت کردند. این گروه تمرینات مقاومتی تحت نظارت را پنج جلسه در هفته به مدت شش هفته قبل از عمل و پنج جلسه دیگر در هفته به مدت چهار هفته بعد از عمل انجام دادند. از سوی دیگر، آزمودنی‌های منتسب به گروه کنترل قبل از عمل هیچ مداخله فیزیوتراپی نداشتند، اما همان برنامه آموزشی توان‌بخشی بعد از عمل (پنج جلسه در هفته به مدت چهار هفته) را دنبال کردند.
پس از عمل، همه بیماران پروتکل توان‌بخشی یکسانی را در بیمارستان به‌عنوان بخشی از درمان مراقبت معمول دریافت کردند. این برنامه بر روی بازیابی دامنه حرکتی زانو، قدرت و راه‌رفتن طبیعی تمرکز داشت. تمرینات قدرتی به‌ویژه بر روی قدرت بازکننده‌های زانو متمرکز بود. این تمرینات در ابتدا بدون اعمال بار خارجی شروع شد و با اضافه‌کردن حداکثر 2 یا 3 کیلوگرم پیشرفت کرد و روزانه به مدت چهار هفته انجام شد و هر جلسه تقریباً 60 دقیقه طول کشید.
بیماران گروه آزمایش پنج‌روز در هفته و به مدت شش هفته قبل از آرتروپلاستی کامل زانو، تمرینات مقاومتی قبل از عمل را دریافت کردند. هر جلسه تمرین تحت نظارت یک فیزیوتراپیست بود که به طور خاص در تمرینات مقاومتی آموزش‌دیده بود. مدت‌زمان هر جلسه تقریباً 60 دقیقه بود. اگر یک شرکت‌کننده جلسه تمرینی را از دست داد، سعی می‌شد آن جلسه را در روز دیگری جایگزین کند.
برای شرکت‌کنندگان در گروه آزمایش یک برنامه تمرینی شامل یک گرم‌کردن هوازی ۱۰ دقیقه‌ای با استفاده از تردمیل یا دوچرخه ثابت، و به دنبال آن تمرینات دوطرفه پایین‌تنه (بالابردن ساق پا به‌صورت ایستاده، پرس پای نشسته، چرخش ساق پا، اکستنشن زانو، خم‌شدن زانو، و دورکردن پا) تجویز شد. این تمرینات سه ست با هشت تکرار و با دو دقیقه استراحت بین ست‌ها و تمرینات انجام شد. تمام تمرینات با 60 درصد حداکثر یک تکرار شروع شدند و به‌تدریج با افزایش 1-2 کیلوگرم در هفته، طبق تحمل، در طول مداخله شش‌هفته‌ای افزایش یافتند.
فقط درصورتی‌که تکرارهای بیشتر از حد مقرر امکان‌پذیر بود، بار افزایش می‌یافت. تمام جلسات با دو دقیقه تمرینات کششی برای بازکننده زانو، فلکسور زانو و فلکسور کف پا به پایان می‌رسید.
بیماران گروه کنترل هیچ برنامه آموزشی قبل از عمل را دنبال نکردند و به آنها آموزش داده شد که به مدت شش هفته قبل از عمل “طبق معمول زندگی کنند”. پس از عمل، آنها همان پروتکل تمرینی پیش‌رونده را مانند گروه آزمایش به مدت چهار هفته دنبال کردند.
ارزیابی تمام بیماران چهار هفته پس از عمل نشان داد که حداکثر گشتاور بازکننده‌های زانو از نظر آماری تفاوت معنی‌داری بین دو گروه از بیماران نشان نداد و بین دو گروه آزمایش و کنترل تفاوتی دیده نشد.
تجزیه‌وتحلیل آماری نشان داد که برای نمرات آزمون پیاده‌روی 20 متری و آزمون ایستادن روی صندلی 30 ثانیه‌ای، بلافاصله و 4 هفته بعد از عمل بین دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت دیده شد و گروه آزمایش بهبودی بیشتری در این زمینه از خود نشان دادند.
در نهایت، ارزیابی همه بیماران 12 هفته پس از عمل نشان داد که تغییرات در حداکثر گشتاور بازکننده‌های زانو تفاوت معنی‌داری را بین دو گروه از بیماران نشان می‌دهد. 9/8 درصد افزایش قدرت بازکننده‌های زانو برای بیماران گروه آزمایش نشان داده شد، درحالی‌که بیماران گروه کنترل در هفته 12 تفاوت معنی‌داری نشان ندادند.
این مطالعه اثربخشی تمرینات قدرتی قبل از عمل را بر بهبود عملکرد زانو پس از جراحی آرتروپلاستی کامل زانو بررسی نمود. این مطالعه نشان داد که یک برنامه تمرین مقاومتی پیش‌رونده قبل از عمل، منجر به بهبود عملکرد، قدرت عضلانی و نتایج گزارش شده توسط بیمار در بیماران مسن تحت آرتروپلاستی کامل زانو شد.
پیشرفت‌های قابل‌توجه در این مطالعه را می‌توان به‌شدت تمرین بالا و استفاده از تمرین‌های یک‌طرفه در مقابل تمرینات دوطرفه نسبت داد. این پژوهش همچنین نشان داد که تمرینات قدرتی فشرده برای اکثر بیمارانی که در انتظار عمل آرتروپلاستی کامل زانو هستند امکان‌پذیر است؛ زیرا هیچ بیماری از گروه آزمایش به دلیل شدت تمرین از مطالعه خارج نشد.
توانایی نشستن و برخاستن از روی صندلی و توانایی راه‌رفتن از فعالیت‌های زندگی روزمره محسوب می‌شود. این پژوهش نشان داد که بهبود تدریجی عملکرد در هر دوی این حرکات عملکردی در میان گروه آزمایش اتفاق افتاده است.
این یافته‌ها نشان می‌دهد که بیماران گروه مداخله در مقایسه با بیماران گروه کنترل که هیچ مداخله تمرینی قبل از عمل را دنبال نکرده‌اند، بهبود قابل‌توجهی در قدرت عضله چهار سر نشان می‌دهند.
