آیا تمرینات دوچرخه ثابت در آب باعث بهبود زانودرد و عملکرد فیزیکی در بیماران مبتلا به آرتروز زانو می‌شود؟

استئوآرتریت یا آرتروز زانو یک بیماری دژنراتیو در مفاصل سینوویال است و بارزترین علائم آن درد و ازدست‌دادن عملکرد فیزیکی است. تحقیقات بسیاری نشان داده است که درمان‌های غیرجراحی مانند تمرین درمانی در خشکی، درد را در مبتلایان به آرتروز زانو کاهش می‌دهد و عملکرد فیزیکی در زانو را بهبود می‌بخشد. بسیاری از بیماران مبتلا به آرتروز ترجیح می‌دهند در آب ورزش کنند، زیرا ویژگی‌های آب بیماران را قادر می‌سازد تا با سهولت بیشتر و درد کمتری حرکت کنند. بااین‌حال، اثرات کوتاه‌مدت ورزش در آب در درمان بیماران مبتلا به استئوآرتریت زانو به دلیل فقدان مطالعات باکیفیت بالا، کمتر از اثرات درمان‌های بر روی خشکی مورد بررسی قرار گرفته است. علاوه بر این، تنها چند مطالعه اثرات طولانی‌مدت مداخلات ورزشی انجام شده در آب را گزارش کرده‌اند. از طرفی، هنوز شواهد کافی برای بررسی روش‌های جدید ورزش در آب مانند دوچرخه‌سواری در آب وجود ندارد. دوچرخه‌سواری در آب یک فعالیت تناسب‌اندام آبی است که بر روی دوچرخه ثابت در یک استخر شنا انجام می‌شود. دوچرخه‌سواری در آب ممکن است یک گزینه ورزشی جذاب برای بیماران مبتلا به آرتروز زانو باشد که می‌تواند در یک محیط آزمایشگاهی یا محیطی تفریحی انجام شود.

اغلب به بیماران آرتروز زانو توصیه می‌شود که برای فعالیت‌های ورزشی خود از تمرین به‌وسیله دوچرخه ثابت بر روی خشکی استفاده کنند؛ زیرا این نوع تمرینات از تحمل وزن بر روی مفاصل زانو جلوگیری می‌کند و می‌تواند کمتر مفاصل را درگیر کند. اما دوچرخه‌سواری در آب علاوه بر داشتن مزایای گفته شده، می‌تواند موقعیت‌هایی خارج از حالت نشسته را به دلیل شناور بودن فرد در آب امکان‌پذیر کند. در نتیجه می‌تواند تمرین‌های بیشتر و بهتری را برای افراد مبتلا به آرتروز فراهم ‌کند. تنوع تمرینات را می‌توان با ترکیب تمرینات دوچرخه‌سواری نشسته و تمرینات بالاتنه در برابر مقاومت آب بیشتر کرد. بااین‌حال، شواهد مستندی در مورد تأثیر تمرین دوچرخه‌سواری در آب بر اختلالات آرتروز زانو وجود ندارد. تاکنون، تنها شش مطالعه مداخلات دوچرخه‌سواری در آب را مورد ارزیابی قرار داده‌اند که این مطالعات نیز تنها به بررسی این تمرینات در افراد سالم پرداخته‌اند و به‌ندرت افرادی دارای اضافه‌وزن و ام اس را نیز بررسی نموده‌اند.

بررسی تأثیر تمرینات دوچرخه ثابت در آب: بررسی یک پژوهش

ما در این مقاله تصمیم گرفتیم تا یکی از مطالعاتی را که تأثیر تمرینات دوچرخه‌سواری در آب مناسب برای بیماران مبتلا به آرتروز زانو را مورد بررسی قرار داده است با هم مرور کنیم. هدف از این کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده، ارزیابی اثربخشی کوتاه‌مدت و میان‌مدت یک برنامه 12 هفته‌ای دوچرخه‌سواری گروهی در آب در مقایسه با مراقبت‌های معمول یک کلینیک سرپایی آرتروز بر روی درد زانو و عملکرد فیزیکی در بیماران مبتلا به آرتروز زانو خفیف تا متوسط بود.

شرکت‌کنندگان در مطالعه

شرکت‌کنندگان از یک کلینیک سرپایی که مربوط به درمان آرتروز زانو در ماستریخت هلند بود، جذب این پژوهش شدند. بیماران واجد شرایط، علائم روشنی برای درمان محافظه‌کارانه آرتروز زانو، مانند ارجاع و تجویز پزشک متخصص به انجام جلسات فیزیوتراپی و مراقبت‌های اولیه داشتند. همچنین، بیماران باید قادر می‌بودند که با دوچرخه ثابت تمرین کنند و باید 8 امتیاز یا کمتر در “مقیاس اضطراب و افسردگی بیمارستان” (HADS) کسب می‌کردند. این مقیاس میزان افسردگی و استرس را در افراد تعیین می‌کند و شامل پرسش‌نامه‌ای با چند سؤال است.

افرادی که دارای شرایط زیر بودند از مطالعه خارج شدند:

• هرگونه منع مصرف برای تمرین درمانی در آب
• جراحی زانو
• تزریق کورتون کمتر از 3 ماه قبل از شرکت در مطالعه یا تزریق اسید هیالورونیک کمتر از 6 ماه قبل از شرکت در مطالعه
• دردهای شدید مفصلی در نواحی دیگر
• بیماری‌های التهابی مفاصل
• و ناتوانی در ورود و خروج ایمن از استخر.

مداخلات و تمرینات دوچرخه ثابت

قبل از ارزیابی پایه، همه شرکت‌کنندگان طبق روند معمول کلینیک سرپایی آرتروز، مراقبت‌های لازم را دریافت کردند. مراقبت‌های معمول شامل تشخیص آرتروز زانو، دادن اطلاعات در مورد استئوآرتریت زانو، آگاهی دادن به بیمار درمورد نشانه‌ها و عوامل خطرآفرین مرتبط با آرتروز زانو و یک تجویز درمانی مناسب شامل داروهای ضددرد و ارجاع برای فیزیوتراپی بود. پس از طی این مراحل، شرکت‌کنندگان به طور تصادفی در دو گروه مراقبت‌های معمول (56 نفر) و دوچرخه‌سواری در آب (55 نفر) قرار گرفتند.

گروه مراقبت‌های معمول

این گروه ممنوعیتی برای دنبال‌کردن درمان‌های دیگری که خارج از دوره آزمایشی دریافت می‌کردند، نداشتند. همچنین بیماران مجاز به استفاده از وسایل کمکی (به‌عنوان‌مثال بریس یا زانوبند) برای کاهش دردهای خود بودند. اگرچه افراد این گروه برای انجام جلسات فیزیوتراپی ارجاع داده شده بودند؛ اما انجام جلسات فیزیوتراپی الزامی نبود و به‌عنوان بخشی از مطالعه در نظر گرفته نشد. اطلاعات مربوط به قبل از ارزیابی و انجام آزمون‌ها و پس از انجام آزمون‌ها و پیگیری پس از 24 هفته، طی یک مصاحبه تلفنی کوتاه به دست آمد. پس از آخرین اندازه‌گیری در 24 هفته، به افراد گروه “مراقبت‌های معمول” دوازده جلسه هفتگی دوچرخه‌سواری در آب در یک استخر محلی در ماستریخت هلند پیشنهاد شد.

گروه دوچرخه‌سواری در آب

به شرکت‌کنندگان در گروه مداخله آموزش داده شد که در طول دوره درمان دوازده‌هفته‌ای خود، جلسات فیزیوتراپی اضافی را شروع نکنند. شرکت‌کنندگان دو بار در هفته به مدت 45 دقیقه در گروه‌هایی با حداکثر چهار شرکت‌کننده تحت نظارت یک فیزیوتراپ ورزش کردند.

شرکت‌کنندگان در حالت عمودی روی دوچرخه آبی «AquaCruiser IITM» دوچرخه‌سواری کردند. عمق حوضچه درمانی برای اطمینان از غوطه‌ورشدن پاها در تمام طول حرکت تنظیم شد. به طور معمول سطح آب از بالای دنده‌ها تا استخوان ترقوه شرکت‌کنندگان متغیر بود. شرکت‌کنندگان در آب گرم (32 درجه سانتیگراد) تمرینات را انجام می‌دادند. بخش اصلی تمرین شامل دوچرخه‌سواری در حالت نشسته با کنترل وضعیت بدنی خوب بود. همچنین، وضعیت‌های خارج از زین، تمرینات پا و تمرینات بالاتنه در برنامه درمانی گنجانده شد. شدت تمرین با استفاده از ضربان قلب و سرعت رکاب‌زدن کنترل شد.

زمان بررسی تأثیر مداخلات انجام شده

  همه افراد بلافاصله پس از انجام 12 هفته تمرین و 24 هفته پس از انجام تمرینات درمانی ارزیابی شدند. ارزیابی‌ها مربوط به مفصل یک‌طرفه زانو بود که بیماران برای این ارزیابی‌ها به کلینیک سرپایی مراجعه کرده بودند.

نتایج اولیه

نتایج اولیه، نمره گزارش شده خود فرد در مورد درد زانو و عملکرد فیزیکی بود که با پرسش‌نامه آسیب زانو و استئوآرتریت زانو و در سایت www.koos.nu ارزیابی شد.

نتایج ثانویه

نتایج ثانویه در مورد علائم، فعالیت ورزشی و کیفیت زندگی مرتبط با بیماری آرتروز بود. علاوه بر این، عملکرد فیزیکی در روز آزمون با مقیاس عملکرد اندام تحتانی (LEFS) ارزیابی شد. شدت درد نیز با مقیاس ده نقطه‌ای رتبه‌بندی درد (NRS) پس از انجام تست شش دقیقه راه‌رفتن اندازه‌گیری شد.

به‌وسیله مقیاس ارزیابی جهانی بیمار (PGA) سلامت عمومی بیماران ارزیابی شد. همچنین داده‌های مربوط به فعالیت بدنی معمولی شرکت‌کنندگان در طول پژوهش جمع‌آوری و محاسبه شد. قدرت عضلانی زانو نیز به‌وسیله دستگاه ایزو کینتیک مورد بررسی قرار گرفت.

گروه دوچرخه‌سواری در آب

در گروه تمرینات آبی، فیزیوتراپیست‌ها حضوروغیاب را در یک دفترچه ثبت می‌کردند و تحت‌نظر داشتند. آنها به تاریخ، تعداد جلسات شرکت شده، سرعت و مقاومت رکاب‌زدن و ضربان قلب در طول بخش اصلی تمرین، و بروز عوارض جانبی یا مشکلات در اجرای برخی تمرینات اشاره کردند.

شرکت‌کنندگان به طور تصادفی در دو گروه دوچرخه‌سواری در آب (55 نفر) و گروه مراقبت‌های معمول (56 نفر) قرار گرفتند. 9 شرکت‌کننده قبل از ارزیابی‌های پایه از مطالعه خارج شدند. 90 شرکت‌کننده ارزیابی پس از مداخلات درمانی را تکمیل کردند و 83 بیمار در ارزیابی‌های پیگیری شرکت کردند.

بررسی نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش

نتایج این مطالعه نشان داد که این برنامه تمرینی 12 هفته‌ای دوچرخه‌سواری در آب، درد زانو و عملکرد فیزیکی را در بیماران مبتلا به آرتروز خفیف تا متوسط زانو در مقایسه با مراقبت‌های معمول بهبود می‌بخشد. علاوه بر این، این مطالعه بهبود میان‌مدت در عملکرد فیزیکی مبتنی بر عملکرد و ترس از حرکت و همچنین افزایش کوتاه‌مدت کیفیت زندگی در گروه دوچرخه‌سواری آبی را نشان داد. این اولین مطالعه‌ای است که اثرات یک برنامه تمرینی دوچرخه‌سواری آبی گروهی را در بیماران مبتلا به آرتروز زانوی خفیف تا متوسط ارزیابی می‌کند. بررسی این مطالعه بر روی میزان تأثیرات این روش درمانی بر درد زانوی گزارش شده توسط خود فرد و عملکرد فیزیکی بود. نتایج نشان داد که بهبود این فاکتورها در گروه دوچرخه‌سواری آبی، احتمالاً نتیجه جنبه‌های مختلف این تمرینات و مداخلات درمانی انجام شده در طی پژوهش بوده است.

شواهد این مطالعه همچنین نشان می‌دهد که ورزش‌های هوازی در بهبود زانودرد و عملکرد فیزیکی در بیماران مبتلا به آرتروز زانو مؤثر است. در مقایسه با گروه مراقبت‌های معمول، گروه دوچرخه‌سواری در آب به طور قابل‌توجهی توانست نتایج حاصل از تست “شش دقیقه پیاده‌روی” خود را بهبود ببخشد. این نتایج نشان داد که این تمرینات ظرفیت هوازی بیماران مبتلا به آرتروز زانو را افزایش می‌دهد و این یافته‌ها با تحقیقاتی که دررابطه‌با تأثیر دوچرخه‌سواری در آب برای افراد چاق و بیماران مبتلا ام اس بود، مطابقت داشت.

بهبود عملکرد فیزیکی نیز ممکن است به علت بهبود کنترل عصبی عضلانی اندام تحتانی اتفاق افتاده باشد. این فاکتور به‌عنوان‌مثال برای راه‌رفتن کارآمد و ایدئال ضروری است.

دوچرخه سواری

دوچرخه‌سواری نیاز به هماهنگی عصبی عضلانی در اندام تحتانی دارد و مطالعات قبلی شواهدی را ارائه می‌دهد که دوچرخه‌سواری یک درمان مؤثر برای بهبود الگوی راه‌رفتن در بیماران مبتلا به آرتروز زانو است.

پیگیری بعد از گذشت 24 هفته از تمرینات نشان داد که بهبودهای فوق پس از پایان این تمرینات، همچنان حفظ شده است. نکته جالب‌توجه این بود که میزان پیشرفتی که بیماران در نتایج تست‌های عملکردی‌شان داشتند در مقایسه با میزان پیشرفتی که خودشان در پرسش‌نامه‌ها عنوان کرده بودند، بسیار بیشتر بود. این اختلاف به دلیل این است که آنچه مردم فکر می‌کنند می‌توانند انجام دهند با آنچه که در واقعیت می‌توانند انجام دهند، بسیار متفاوت است.

تجربه شرکت در برنامه دوچرخه‌سواری آبی ممکن است درک شرکت‌کنندگان را از قابلیت‌های ورزشی خود و انتظارات آنها را از آنچه فکر می‌کنند قادر به انجام آن هستند افزایش دهد.

عوامل دیگری که ممکن است به حفظ اثرات این تمرینات کمک کرده باشد، تعداد کم افراد گروه تمرینی و تنظیم دوچرخه‌های ثابت، نزدیک به لبه استخر بود. این عوامل فیزیوتراپیست ناظر را قادر می‌ساخت تا بازخورد شخصی بهتری به هر فرد ارائه دهد و در مورد مزایای ورزش در طول آموزش با او صحبت کند.

نکته جالب دیگر این بود که پژوهش‌های قبلی که آموزش‌های شخصی در مورد آرتروز و موضوعات مرتبط با ورزش را به شرکت‌کنندگان خود ارائه کرده بودند یا به آنها این آگاهی را داده بودند که توانایی‌های ورزشی‌شان با یک تمرین آبی فشرده افزایش خواهد یافت، پس از توقف مداخلات و تمرینات آبی نیز، بهبودهایی را در شرکت‌کنندگان خود نشان دادند.

علاوه بر این، یافته‌های این پژوهش نشان داد که فاکتورهای مربوط به کیفیت زندگی پس از یک دوره کوتاه‌مدت ورزش در آب بهبود می‌یابد و این نتایج با بسیاری از پژوهش‌ها و مطالعات قبلی همخوانی داشت.

به‌طورکلی ورزش در محیط‌های آبی به طور مثبتی بر توانایی درک درد تأثیر می‌گذارد و می‌تواند حس خوب‌بودن را در افراد افزایش دهد.

نتیجه‌گیری نهایی

دوچرخه‌سواری در آب ممکن است برای بهبود درد زانو گزارش شده توسط خود بیمار و عملکرد فیزیکی در بیماران مبتلا به آرتروز خفیف تا متوسط زانو مفید باشد.

ازآنجایی‌که شرکت‌کنندگان در این پژوهش، تمرینات آبی تجویز شده را به‌خوبی تحمل کردند، مطالعات آینده می‌تواند پتانسیل دوچرخه‌سواری در آب را برای بیماران مبتلا به آرتروز شدید زانو و در طول توان‌بخشی پس از جراحی زانو بررسی کند.

علاوه بر این، برنامه‌های تمرینی دوچرخه‌سواری در آب، یک فعالیت تناسب‌اندام عمومی محسوب می‌شود که می‌تواند هم برای جوانان و هم برای جمعیت سالخورده یا بیماران مبتلا به آرتروز زانو مناسب باشد.